Uger Uger Pasang Aksara Bali

Saking Wikisource

Deskripsi[uah]

Bahasa Indonesia[uah]

Ugĕr-Ugĕr adalah teks mengenai tata tulis dan pengejaan. Ugĕr-ugĕr Pasang Aksara Bali membahas mengenai macam-macam kasus pengejaan dalam aksara Bali beserta contoh-contoh pemakaiannya. Lontar ini juga memuat deret aksara Bali berdasarkan urutan hanacaraka lokal dan urutan kaganga Sanskerta pada lĕmpir 6 hingga 7. Deret tersebut memuat beberapa aksara yang kini tidak selalu diajarkan karena penggunaannya yang terbatas, misal la lĕnga tĕdung [l̥̄], ja jĕra [jha], dan gantungan ca laca […​cha], dalam posisi yang sesuai dengan urutan Sansekerta 'lengkap'.

Lontar ini ditulis oleh I Wayan Samba. Lontar ini selesai ditulis pada tanggal 14 Juli tahun masehi 1986.

Bahasa Inggris[uah]

Ugĕr-ugĕr is a text containing orthographic and spelling rules. Ugĕr-ugĕr Pasang Aksara Bali discusses on the various spelling rules of the Balinese script with examples on its usage. The text also provides the sequence of aksara based on the local hanacaraka order and the Sanskrit derived kaganga order on page 6-7. The list includes several rare letters that are now not always taught due to rare usage, such as la lĕnga tĕdung [l̥̄], ja jĕra [jha], and conjunct ca laca […​cha], in their appropriate slots of a 'complete' Sanskrit sequence.

This manuscript was written by I Wayan Samba. The manuscript was completed on 14 July 1986 AD.

Naskah[uah]

[ 1 ]hugĕrugĕŕpasaŋᵒakṣarabali.
K 60
[1 1A]
hugĕrugĕŕpasaŋᵒakṣarabali. 0 . [ 2 ][1 1B]
1.
||pasaŋpagĕḥ.śastra.wyañjana.ᵒanunāśika.ᵒoṣṭya.wāṣṭa.sāmpun·.patūt·.bhāṣa.windhu.daśa.candraśaṅkāla.surāt·.māŕthi.dhuhuŕ
.nāṅhiŋ.hathāwa.wandha.ᵒekawāra.dwīwāra.ṣad·.ᵒumanis·.labha.maṇḍala.pwon·.ᵒaŕyaŋ.raditai.ᵒaṅgara.buddha.wr̥ĕhaspati,śukra,śani-
tcara.ᵒindra.brāhma.kāla.ᵒuma.ᵒeraṅan·.hogan·.ᵒuruṅan·,paṇḍita.pāti,mānuṣa.ᵒerāja.rākṣasa.śrī.śraṇa.śloka.phala.ᵒi
śaka.tithi.śaśiḥ.ᵒaŕtha.ᵒara.laṇḍĕp·.kruṇa.bhina.cihna.ᵒathāwa.ᵒaŕtha.yaśa.mantrī.haŕdha.ṇandha.laghu.saŋskĕŕta,thabhi,ṭika
[2 2A]
2.
doṣa,śiwa,buddhi,bhīrū,sthana,sphaṭika.tuŋ.ṭikṣṇa.strī,lakṣmaṇa,prāṇa,rāmāyaṇa.rāwaṇa.raiṇa.paścad·.prajñan·.kaṇṭa.∅ṇ∅ŋ
pāṇḍu.duṣṭ·.wr̥ĕṣṇa,duśśāsana.duṣkratta.jayadhrata.jagaddhita.puṣpa.bhaṣkara.dhasaŕ.dhaṇḍa.tr̥ĕṣṇa.jāti.dhaŕma.śilasolaḥ.śila=batu.
jīwa.rūpa.pāntasa,pūŕwadr̥ĕṣṭa.pasamūhan·.kĕṭaḥ.wr̥ĕtta.citta.buddha.siddha.yuddha.dībi.kĕnāpa.kubūwug·,merūpama.bhī
ma.ᵒiśwara.wasāna.waśāna.kaṭaḥ.nuṣāntara.ᵒakṣara.ᵒaṅśa.ᵒāgama.ᵒākaśa.ᵒakṣama.ᵒagni.ᵒacāra.ᵒajñāna.ᵒiki.ᵒikaŋ [ 3 ][2 2B]
2.
ᵒidhĕp·,ᵒithi,ᵒikuŋ.ᵒiŕṣya.ᵒukiŕ.ᵒuttara.ᵒujaŕ.ᵒuttama.ᵒutpati.-ᵒuṣadha.ᵒutsāha.ᵒudyāna.ᵒupakāra.ᵒupacāra.ᵒeka.ᵒeraŋ.ᵒema.ᵒe
ṅjiŋ.ᵒekawākya.ᵒaiŕṣaṇya.ᵒaiŕlaṅgha.ᵒaiśwaŕyya.ᵒaiŕthalī.ᵒoṃ.ᵒom̐.-ᵒoghā.[image].ᵒoṣṭya.ᵒoṣadhi.r̥kṣa.r̥ju.r̥tu.r̥ṣi,r̥ddha,raṇāṅgaṇa
.gaṇitri.gaṇa.kaṇwa.raiṇa.miṇa.maṇik·.sakṣaṇa.wiṣṇu.-kr̥ĕṣṇa.tr̥ĕṣṇa.lakṣmaṇa.lakṣaṇa.puṇya.līṇa.dakṣiṇa.wikṣaṇa.
daŕśaṇa.śewaṇa.brāhmaṇa.narayaṇa.dhadha.dhudhut·.dhutĕŋ.dhawuḥ.dhīra.dhaŕma.dhaṅyaŋ.dhaṇḍa.dhadhap·.dhal̥m·.dharat·.dhĕdhĕ
[3 3A]
t·.dhyam·.dhukuḥ,dhasaŕ.dhewek·.dheken·.dhr̥ĕdha.dhĕpa.dhakĕp·.dhanta.dhĕdhĕt·.dhyam·.dhukuḥ.rudhira.dhu.tadhahasiḥ.madhura.paṇḍita.pra
dhana.pāṇḍawa.sadhana.caṇḍala.hiṇdayaŋ.paṇḍala.hiṇdhayaŋ.maṇḍaka.gadhaŋ,gadhuŋ,gadhiŋ,pudak·,wadhū,madhya,pādhĕm·,sādhya,sādhu.yudha.gadha.madhu.padha.tĕdhu
n·.widhi.sĕdhaḥ.garudha.samadhī.dhūm·.saṇḍiŋ.gĕṇḍiŋ.tĕṇḍas·.-padandha.gandha.thani,paŕthiwa.prathama.tathāpi.nātha.ratha.paŕtha,miwya.tīŕ
tha.ᵒaŕtha.hithi.haŕthi,maithila.katha.ṭika.ṭoŋṭoŋ.ṭinaṣṇa.-ṭikta.jaṭayu.paṭaka,gaṭotkaca.bhaṭaraghoṣṭi,ceṭi,laṭi,kuṭa [ 4 ][3 3B]
3.
taṭit·,kaṭoŋ,niṣṭa,muṣṭi,wiraṭa,duṣṭa,wāṣṭa.ṣaṣṭi,ṣad·,mūŕṣita,ghoṣaṇa,bhiṣeka,bhīṣama.bhūṣaṇa,wiṣaya,puṣpa,niṣkala,bhāṣma,bhāṣa
mānuṣa,wiṣa,yuṣa,haŕṣa,puruṣa,waŕṣa,doṣa,r̥ṣi,śeṣa,nūṣa,śiṣya,byaṣa,biṣa,santoṣa,suśruṣa,rahaṣya.śiwa,sukla,śraya,śaghra,śoca,-
śalya,śiraḥ,śīŕṇa,śa∅ṅka,śubha,śrama,śawrū,śakti,śāpa,śila,śa-wa,śabdha,śewala,śarīra,śaśi,śuci,śūra,śaraṇa,śāstra,śūnya,śiṣa,śu
dra,saṅśaya,śuddha,wiśeṣa,niścaya,ra∅ŋśmi,puśaka,ᵒiśwara,rājaśwala,piśuna,kawaśa,prakāśa,yaśa,waiśya,daśa,deśa,saśrī,śagiḥ,
[4 4B] (physical label incorrect, should have been 4A)
kailaśa.ghora,ghoṣa,ghuŕṇita,ghaṇṭa,ghraṇa,ghaṭa,gha-ra,ghoṣata,laṅghana,laghawa,wighna,raghawa,laṅghala,laṅgya,saṅgha,
megha,mogha,dīŕgha,laghu,raghu,magha,gaŕggha,hogha. 0 .bheribhāra,bhīra,bhagi,bhujaga,bhīṣama,bhuwana,bhuthala,bhojana,bhūpati,dīṣaṇa
,bhina,bhukti,bhagawān·,bheda,bhiṣeka,bhīma,bhīṣma,bhakti,bhaṣmi,bhūmi,bhagya,bhaṭara,bhāṣa,bharata,bhaṣkara,bhāwa,bharaṇa,bhoma,nujaṅga,bhaya
,sambhrama,subhadrā,sambhega,subhaga,ᵒubhaya,ᵒantabhoga,nabhi,kumbha,prabhu,lobha,wibhūḥ,labha,gaŕbbhinī. 0 .phala,phalguṇa,phalwa,sphuta,sphaṭi [ 5 ][4 4A] (physical label incorrect, should have been 4B)
4.
ka,nilotphala,sphuliṅga,raiphal·,kaphal·,phalamūla. 0 .sāhasa,kātara,dānawa,lālana,nālika,jāti,nāga,rāka,rāti,rā
nak·,sānak·,nāma,rāja,rāmya,tatkāla,brāhma,makādi,pāduka,sāgara,surālaya,sāṅsara,ᵒupāya,rākṣasa,māha. 0 .wīŕyya,
wīja,hrīwa,sīta,pītra,jīwa,gīta,nīla,bhirū,bhīna,dīpa,ṅūnī,dewī,strī,putrī,prathiwī,bhaṭatī,mantrī,līna,dwī,śīghra,wīra,wanīta.-
kūṭa,pūja,rūpa,nūṣa,śūla,bhūta,diūŋ∅ŋ,dhūmi,madhūra,samūha,dudū,malayū,guyū,papū,wadhū. 0 .daitya,raiṇa,dwaitha,bhairawa,
[5 5A]
nairiti,kailaṣa,mūrai,waiśya,maithilī,dhaiŕyya. 0 .ᵒuttama,śuddha,śuddhi,buddha,buddhi,siddha,siddhi,ᵒicchā,swecchā,muddhita,ja
gaddhita,wr̥ĕtta,tilottama,ᵒuttara,puccha,cīccha,luṅha,hāṅhiŋ,ᵒutpatti,wr̥ĕddhi,siṅha. 0 .sthula,smr̥ĕti,lakṣmi,sphaṭika,sthiti,sthana,kṣatriya
kṣama,kṣetr̥ĕ,kṣepa.ᵒityewamādi. 0 .ᵒikipadhapadaniŋswarabhīnahaŕthi.ᵒaṣṭa=hakutus·.hasta=taṅan·.ᵒasthi=tulaŋ.hasti=gajaḥ,hajī=
bapa.haji=haŕga.hīra=maṇik·.hira=manira.huwus·=suba.huhwus·=bĕdaḥ.wuwus·=rawos·.huku=huyaḥ.wuku=wāra.nana= [ 6 ][5 5B]
5.
śiraḥ,nanā=rusak·.nānā=mendahendahan·.dhawuḥ=panalikan·.dawuḥ=badawuḥ.dīna=sakit·.dina=dewasa.dwī=dadwa=kampid·.
duwi=duwi.duhi=toyahin·.dhuḥ=hadhuḥ.duḥ=toya.sari=sasu,sāri=buṅa.śāstra=hakṣara.sāstra=panaḥ.sawuŕ=sahut·.sahuŕ=sasahuŕ.wāka=mu
ña.wak·=hawak·.wwai=sūŕyya.we=toya.matta=galak·.mata=paniṅalan·.matha=bhaṭārasmara.gana=laṅit·.gaṇa=hituṅan·.gamĕl·=gisi.gammĕl·
=magammĕl·.gosa=hĕmās·.ghosa=gĕdha.baca=mamaca.bacca=letok·,puhun·=∅ŋpuña.puwun·=kĕnahapi=bhaṣmi.puji=braṅti.pūji=ha
[6 6A]
stawa.nātha=hanakaguŋ.nāta=keto.rāṣa=kama.rāsa=kĕcap·.ratha=kreta.rata=hasaḥ.dana=sakit·.dāna=paweweḥ.dhana
=kasugihan·.dhāna=paṅlukatan·.daśi=hadaśa.dasi=kawula.sthana=susu.sthāna-gĕnaḥ,purī.sata=panaṣi.śata=sātus·.śwara=l̥wiḥ.swara
=muñi.śaśi=bulan·.śaśiḥ=māsa.śila=batu.śila=solaḥ.-śura=pagĕḥ.sura=dewa.surā=tuwak·.śubha=bĕcik·.suba=sāmpun·.
bahu=taṅan·.bawu=mara.but·=sarat·.buwāt·=boneḥtaṅkaḥ.ṅūdha=hanom·.ṅudha=kenken·.padha=sama.pāda=batis·.pada [ 7 ][6 6B]
6.
=gumi.pala=bahu.pāla=paṅaṅon·.phala=buwaḥ.pupū=pĕha.papu=hasil·.jīwa=hatma.jīwajīwa=blisbis·.yudha=sañjata.yuddha=maciyat·
. 0 .ᵒakṣara. 0 .ᵒakṣarapunikawentĕnkaliḥwaŕṇna,kawāṣṭanin·,ᵒakṣaraswaramiwaḥᵒakṣarawyañjana.ᵒakṣarapunikakapaliḥdadostigaŋsoroḥluwiŕhi
pun·.1,wreᵒastra.2,śwalalita.3.modre. 0 .wreᵒastralucire,ha,na,ca,ra,ka,da,ta,sa,wa,la,ma,ga,ba,ṅa,pa,ja,ya,ña.wreᵒastrasakā
diriŋbali.hanacaraka=hadapar̥kan·.gata=gati,satya.maṅabasawala=ṅabasurāt·.padajayaña=padaśaktinne.wreᵒastrasakādiriŋjawa.ha
[7 7A]
nacaraka=hadapar̥kan·.datasawala=padamasiyat·,padhajayaña=padaśaktinne,magabaṭaṅa=makadadwamati. 0 .śwalalita. 0 .ᵒakṣaraśwalalitaca
paliḥdadoskakaliḥ.1,ᵒakṣaraswarahakeḥñane,14.ᵒakṣaraswarahr̥ĕṣwa,1,luwire,ᵒa,ᵒi,ᵒu,ᵒe,ᵒo,l̥,r̥,ᵒahakṣaraswarabali,ha,hi,hu,he,ho,
hĕ.ᵒakṣaraswaradīŕgha,7,luwire,ᵒā,ᵒī,ᵒū,ᵒai,ᵒau,l̥̄,r̥̄. 0 .2.ᵒakṣarawyañjanahakeḥñace,ṅui,33.wyañjanakawiluwire,ka,ga,gha,
ṅa,ca,…​cha,ja,jha,ña,ṭa,ḍa,ṇa,ta,tha,da,dha,na,pa,pha,ba,bha,ma,ya,ra,la,wa,śa,ṣa,sa,ha.wyañjanabaliluwire,ka,ga,ṅa, [ 8 ][7 7B]
7.
ca,ja,ña,ta,da,na,pa,ba,ma,ya,ra,la,wa,sa,ha.kagaghaṅa,swaramĕdalsakiŋkaṇṭa.ca… chajajhaña,swaramĕdalsakiŋtālu.ṭaḍaṇa,swaramūŕddha.
tathadadhana,swaramĕdalsakiŋdantya.paphababhama,swaramĕdalsakiŋᵒoṣṭya,yaralawa,swaramĕdalsakiŋᵒaŕdhaswara.śaṣasa,swaraᵒūṣma.ha,swarawisaŕga.kaṇṭa=
kakoloṅan·.tālu=caṇṭik·.mūŕddha=laṅitlaṅit·.dantya=gigi.ᵒoṣṭya=lambe.gantuṅanñane,ka=…​ka,ga=…​ga,gha=…​gha,ṅa=…​ṅa,ca=…​ca,…​cha=…​cha.
ja=…​ja,ña=…​ña,ṭa=…​ṭa,ṇa=…​ṇa,ta=…​ta,tha=…​tha,da=…​da,dha=…​dha,na=…​na,pa=…​pa,pha=…​pha,ba=…​ba,bha=…​bha,ma=…​ma,ya=…​ya
[8 8A]
ra=…​ra,la=…​la,wa=…​wa,śa=…​śa,ṣa=…​ṣa,sa=…​sa,ha=…​ha. 0 .wāṣṭan·ᵒakṣara.ghamawāṣṭaghaghora.camawāṣṭacamūŕcca.…​chamawāṣṭalaca.
jha,mawāṣṭajajera.ṭa,mawāṣṭalatik·.ṇa,mawāṣṭaṇarambat·.tha,mawāṣṭatatawa.…​da,mawāṣṭadalinduŋ.dha,mawāṣṭadhamadhu.…​na,mawāṣṭana
kojoŋ.pha,mawāṣṭapakaphal·.bha,mawāṣṭabakĕmbaŋ.…​ya,mawāṣṭananya.…​ra,mawāṣṭaguwuŋ,cakra.…​wa,mawāṣṭasukukĕmbuŋ.śa,mawāṣṭasasaga.
ṣa,mawāṣṭasasapa.sa,mawāṣṭasadanti. 0 .paṅaṅgeswiŋruiŋᵒakṣara,witsakiŋᵒaŕḍaswaraluwiŕhipun·.ya,dados·,…​ya,ᵒupami,kakya,tabya. [ 9 ][8 8B]
8.
ra,dadosguwuŋ,…​raᵒupami,sutra,gatra.la,dadosgatuṅan·,…​la,ᵒupami,śukla,tabla.wa,dadossukukĕmbuŋ,…​wa,ᵒupami,kakwa,satwa. 0 .paṅaṅge
tĕṅĕnan·witsakiŋtĕṅĕnanśāstrawyañjanaluwiŕhipun·.…h·,dadosbisaḥ,…​ḥ,ᵒupami,salaḥ,panaḥ.…r·,dadossuraŋ,…​ŕ,ᵒupami,kaŕṇna,-
boŕboŕ.…ṅ·,dadoscĕcĕk·,…​ŋ,ᵒupami,kacaŋ,baŋbaŋ.…​​·,hadĕgadĕg·,māṅgemadhĕmaŋᵒakṣarawyañjana,sanedadostĕṅĕnan·,ᵒupami,hanak·
,jaran·.ᵒanunāśikaŋ,…​m̐,mawāṣṭahulucandra,ᵒupami,ᵒam̐,ᵒum̐,mam̐.ᵒoṣṭya,…​​​ṃ,mawāṣṭahuluricĕm·,ᵒupami,ᵒoṃ,siddhaṃ.paṅaṅgeᵒakṣara,…​m̐,
[9 9A]
…​​​ṃ,māṅgeriŋweda,japamantra,kadyātmikan·,tuŕṅaraṇ∅ŋñjiŋᵒakṣaramodre,sandaṅanswaraᵒathāwapaṅaṅgeswara,e…,…​i,…​ĕ,…​u,…​ā,e…​ā. 0 .ᵒaṅka. 0 .ᵒa
ṅkapunikiciriwyadinhañcĕŋwilaṅan·,luwiŕhipun·,1,2,3,4,5,6,7,8,9. 0 . 0 ,punikimawāṣṭamatantitiran·,windhu,das·.sakiŋdas·,dados·
,[strike]10.ṅanūtinwilaṅañcandraśaṅkālasapuniki,daśan·,10,20,-30,40,50,60,70,80,90.tus·,100,200,300,400,500,
600,700,800,900.peyon·,1000,2000,3000,4000,5000,6000,7000,8000,9000. 0 ,cirimāṅgeriŋbabacahan·. [ 10 ][9 9B]
9.
..,..mawāṣṭacarik·.māṅgeriŋsurāt·,satwa,kaṇḍamgaguritan·,kiduŋ,kakawin·.cirisāmpunhapal̥t·,paṅaṅsĕlkruṇa,l̥ṅkara.māṅgeṅapitaṅka,śāstraha-
ñcĕŋ,ᵒupami,mĕlisiyap:haji,100,rupyaḥ.….….mawāṣṭacarikpareren·.māṅgeriŋpanĕlasiŋl̥ṅkara.…. 0 .…mawāṣṭapasalinan·.māṅgeriŋpanĕla
siŋsurāt·,satwa,kaṇḍa.riŋgaguritan·,ciriṅĕntosintĕmbaŋ.||…mawāṣṭapantĕn·,panti.māṅgeriŋpaṅawitñurāt·,surāt·,satwa,kaṇḍa,gaguritan·.…
//…mawāṣṭapamada.māṅgeriŋkakawin·.punikamawitsakiŋ,…​ma,…​ṅa,…​ja,…​pa=maṅajapa,māŕthi,nunashicamaṅdarahajĕŋ.riŋkakawinpĕtaŋcarikdadosha
[10 10A]
pada.…// 0 //…mawāṣṭacarik:haguŋ,pasalinan·.māṅgeriŋpanĕlaciŋka-kawin·,miwaḥjagaṅĕntosinwirama. 0 .ᵒakṣarahañcĕŋ. 0 .ᵒakṣarahañcĕŋᵒa
thāwapantĕnpunika,witsakiŋkruṇakacutĕtaŋ,tuŕkāmbilkĕcap:hipunwantaḥhasiki,wandhanesanepiniḥhajĕŋ,ᵒathāwawandhaneriŋpuṅkuŕ.punikisanemāṅgeriŋwari
galuwiŕhipun·.ᵒekawāra,lu=luwaŋ.swīwāra,mĕ=mĕṅa,pĕ=pĕpĕt·.triwāra,do=dora,wa=wahya,bya=byantara.pa=pasaḥ,bĕ,bĕtĕŋ,ka=kajĕŋ.ca
tuŕwāsa,śrī,la=labha,ja=jaya,ma=maṇḍala.pañcawāra,ᵒu=ᵒumanis·,pa=pahiŋ,wwa=wwon·,wa=wage,ka=kliwon·.ṣadwāra,tu=ta [ 11 ][10 10B]
10.
ṅleḥ,ᵒaŕ=ᵒaŕyyaŋ,wu,wutukuŋ,pa=paniron·,wa,was·,ma=mahulu.saptawārakra=raditai,ca=coma,ᵒa=ᵒaṅgara,bu=buddha,wr̥ĕ=wr̥ĕhaspati,śu
=śukra,śa=śaniścara.ᵒaṣṭawāra,śrī,ᵒi=ᵒindra,gu=guru,ya=yama,lu=ludra,brā=brāhma,kā=kāla,ᵒu=ᵒuma.saṅhawā∅ŋra,daŋ=daṅu,ja=ja-
ṅuŕ,gi=gigis·,no=nohan·,ho=hogan·,ᵒe=ᵒeraṅan·,ᵒu=ᵒuruṅan·,tu=tulus·,da=dadi.daśawāra,pa=paṇḍita,pā=pāti,su=
suka,du=duka,śrī,ma=manuḥ,mā=mānuṣa,ᵒe=ᵒerāja,de=dewa,rā=rākṣasa.hañcĕŋsanesewosan·,śa=śraṇa,ma=mantra,ślo=ślo
[11 11A]
ka,ṅa=ṅaran·,pa=pala,taŋ=taṅgal·,paŋ=paṅloŋ,ti=tithi,śa=śaśiḥ,raḥ,tĕŋ=tĕṅgĕk·,ᵒi=ᵒiśaka,ᵒaŕ=ᵒaŕtha,tu=tupyaḥ,ri=riṅgit·,ta
=tamba.ᵒakṣarahañcĕŋpatūtkatuliskahawit:hantukcarik·,sakādi,mĕlitĕ-gal·,2,ᵒektaŕ,haji,250000,ru,riŋdina,ra,wa,wāra,laṇḍĕp·,ti,paŋ,piŋ
,4,śa,9,raḥ,9,tĕŋ[strike],8,ᵒi,1889. 0 .…​ḥ=bisaḥ.bisaḥpuni-kawĕnaŋkasurātriŋpuṅkuriŋliṅga,ᵒupami,humaḥ,patiḥ,boreḥ.saluwiriŋkru
ṇaliṅga,yeniŋᵒakṣaranyapatĕḥ(wĕnaŋ)makakaliḥwĕnaŋṅaṅgebisaḥ,ᵒupami,ṅaḥṅaḥ,ṅoḥkoḥ. 0 .suluwiriŋkruṇaliṅgayaniŋᵒakṣaranyamabhīnayan·,tuŕ [ 12 ][11 11B]
11.
kĕcaperiŋhar̥pmaswarabisaḥ,wĕnaŋbisaḥpunikakagĕntosinhantuk·,ha,ᵒupami,cihna,brāhma. 0 .…​ŋ,cĕcĕk·. 0 .cĕcĕkpunikawĕnaŋkatulisriŋpuṅkuriŋli
ṅga,ᵒupami,saruŋ,celeŋ.saluwiriŋkruṇaliṅga,yeniŋᵒakṣaranyapatĕḥ,wĕnaŋ-manakaliḥṅaṅgecĕcĕk·,yadyansāmpunkapolahaŋ,ᵒupami,caŋcaŋ,tuŋtuŋ,ñaŋsaŋ,
ñoŋsoŋ.saluwiriŋkruṇaliṅga,yeniŋᵒakṣaranyapatĕḥ,tuŕkĕcaperiŋhajĕŋkagantuṅinhantuk·,…​ra,…​la,wĕnaŋmakakaliḥṅaṅgencĕcĕk·.sakadi,glaŋgaŋ,bluŋbaŋ,
breŋbeŋ,pruŋpuŋ.saluwiriŋkruṇaliṅgamabhīnayan·,ᵒakṣaranya,tuŕkĕcaperiŋhajĕŋmacĕcĕk·,wĕnaŋcĕcĕkpunikakagĕntosinhantuk·,ṅa,sakadi,naṅka,
[12 12A]
maṅsi.saluwiriŋkruṇaliṅgamyeniŋᵒakṣaranyamakakaliḥmacĕcĕk·,ᵒathāwariŋhajĕŋkewantĕn·,naṅhiŋśāstraneriŋpuṅkuŕkagantuṅinhantuk·,…​la,tal̥ŋwĕnaŋma
cĕcĕk·.sakadi,haŋkluŋ,ñuŋkliŋ.saluwiriŋkruṇaliṅga,yeniŋᵒakṣaranyamabhinayan·,tuŕkĕcaperiŋhajĕŋmacĕcĕk·,kagantuṅinhantuk·,…​ra,…​la,kagĕnto
sinhantuk·,ṅa,sakadi,jraṅkoŋ,bluṅkiŋ. 0 .pasaŋᵒakṣaraᵒaŕdhaswara. 0 .ᵒakṣaraᵒaŕdhaswaratĕgĕshipun·,ᵒakṣarasatĕṅaḥswara,luwiŕhipun·,ya,ra,la,wa.
madwewawĕnaŋkakaliḥ,sakadiswaramiwaḥsakadiwyañjana.wawĕnaŋsakadiswarayeniŋmaṅkĕpriwyañjanasaneriŋhar̥p:hipun·,sakadi,sutra,tabya,kloŋkaŋ,satwa. [ 13 ][12 12B]
12.
wawanaŋsakadiwyañjana,patūtkatulismajajaŕ,sakadi,luwa,siyap·,sĕra,bĕli,bĕlaŋ.kruṇaliṅgasanekĕcap:hipunriŋjĕŋ,ra,la,yeniŋpoliḥpaṅatĕŋ,ma,ka,
sa,pa,tanwĕnaŋhantuṅaŋ,sakadi,saka,poliḥpaṅatĕŕ,ma,dados·,marasa,tandados·,mrasa.lintaŋ,poliḥpaṅatĕŕ,ka,dados·,kalintaŋ,tandados·,kli
ntaŋ.rūpa,poliḥpaṅatĕŕ,sa,dados·,sarūpa,tandados·,srupa.liṅgaḥ,poliḥpaṅatĕŕ,pa,dados·,paliṅgiḥ,tandados·,pliṅgiḥ.ᵒakṣara,ra,la,ta
nwĕnaŋmapĕpĕt·.ra,dados·,r̥.la,dados·,l̥.ᵒupami,ra​ĕṅu,dados·,r̥ṅu.la​ĕgu,dados·,l̥gu.yeniŋ,l̥,maṅgeṅantuṅin·,patūtmawalisa
[13 13A]
kadiwit:hipun·,la.yeniŋ,r̥,punikakarimaṅgĕḥtanmagĕntos·.ᵒupami,hanak·l̥kig·,dados·,hanaklĕkig·,tandados·,hanak·l̥kig·.wentĕn·r̥ke,
dados·,wentĕn·r̥ke,tandadoswentĕnr̥ĕke. 0 .saluwiriŋkruṇaliṅga,yeniŋkĕnaperiŋpuṅkuŕmĕṅa,tuŕmasuku,wyadinmahulu,yeniŋpoliḥpaṅiriŋ,han·
,haŋ,hin·,punikamagĕntosdados·,wa,…​wa,miwaḥ,ya,…​ya,ᵒupami,malu,mapaṅiriŋ,han·,dados·,malwan·.sĕpi,mapaṅiriŋ,haŋdados·,sĕpya.sapu,po
liḥpaṅiriŋ,hin·,dados·,sapwin·. 0 .pasaŋᵒakṣarawyañjana.saluwi-riŋkruṇaliṅga,yeniŋkĕnaperiŋhar̥papĕpĕt·,kĕcaperiŋpuṅkuŕtanwĕnaŋgantuṅaŋ [ 14 ][13 13B]
13.
wyadingempelaŋ,patūttulismajajaŕ,sajabaniŋpunikapasaŋpagĕḥ.ᵒupamitĕka,tandadoskatulis·,tka.sĕpi,tandadoskatulis·,spi. 0 .waŕggaᵒakṣara
.1.kaṇṭya,ka,kha,ga,gha,ṅa,ha.2,talawya,ca,,…​cha,ja,jha,ña,śa,ya.dantya,ta,tha,da,dha,na,sa,la.4.mūŕdhanya,ṭa,ṭha,ḍa,ḍha,ṇa,ṣa,ra
.ᵒoṣṭya,pa,pha,ba,bha,ma,wa. 0 .saluwiriŋkruṇaliṅga,yeniŋkĕcaperiŋhajĕŋ,ra,…​ra,r̥,…​ŕ,saneriŋpuṅkuŕᵒakṣara,na,wĕnaŋṅaṅge,ṇa,yadyastunhipunmasĕlatśāstrali
yan·,sakadi,rana,patūtkatulis·,raṇa.rāmāyana,patūtnatulis·,rāmāyaṇa.raṅkĕpanśāstrawyañjana,kāwāṣṭanin·,hantuṅan·,wyadingempelan·.patū
[14 14A]
t:hanūtaŋriŋwaŕganyasanesajroniŋhaliṅga,sakadi,waŕgatālawya,ca,ja,ña,śa.sanja,patūtkatulis·,sañja.pascad·,patūtkatulis·,paścad·.pradñan·,patū
tkatulis·,prajñan·. 0 .waŕgamūŕdhanya,ṭa,ḍa,ṇa,ṣa,ra.ᵒupami,kanṭa,patūtkatulis·,kaṇṭa.dusṭa,patūtkatulis·,dūṣṭa.tr̥ĕsṇa,patūtkatulis·,tr̥ĕṣṇa. 0 .
waŕgaᵒoṣṭya,pa,pha,ba,bha,ma,wa.tanbhara,patūtkatulis·,tambhara.wentĕnmaliḥparubahan·ᵒakṣarawyañjana,ṅanūtin·ᵒakṣarasaneriŋpuṅkuran·,ye
niŋkahaṅkĕpaŋ,sakadi,dus·śāsana,patūtkatulis·,duśśāsana.dus·kr̥ĕta,patūtkatulis·,duṣkr̥ĕta.jayat·rata,patūtkatulis·,jayadhrata.ja [ 15 ][14 14B]
14.
gat·dhita,patūtkatulis·,jagaddhita. 0 .wentĕnsanelempasriŋwaŕgaᵒakṣara,sakadi,puspa,∅patūtkatulis·,puṣpa.paksa,patūtkatulis·,pakṣa.bhaska
ra,patūtkatulis·,bhaṣkara. 0 .yeniŋmawitsakiŋkrūṇaliṅgakakaliḥ,rariskahaṅkĕpaŋ,wĕnaŋᵒakṣarawyañjanasanekagantuṅin·,wyadinkagempelin·,māṅgĕḥsaka
diwit:hipun·,tanṅanūtinwaŕganyasakadi,puñan∅ŋn·jaka,patūtkatulis·,puñanjaka,tandados·,puñañjaka.batis·caṅak·,patūtkatulis·,batisca
ṅanak·,tandados·,batiścaṅak·.nulud·ñañad·,patūtkatulis·,nuludñañad·,tandados·,nulujñañad·.swaran·ṭoŋṭoŋ,patūtkatu-
[15 15A]
lis·,swaranṭoŋṭoŋ,tandados·,swaraṇṭoŋṭoŋ.haṅgon·dhasaŕ,patūtkatulis·,haṅgondhasaŕ,tandados·,haṅgoṇḍasaŕ.nulis·ṭika,patūtkatulis·,
nulisṭika,tandados·,nuliṣṭika.panak·sampi,patutkatulis·,panaksampi,tandados·,panakṣampi. 0 .paṅatĕŋmiwaḥpaṅiriŋ. 0 .sanekawaṣṭanin·,paṅatĕŋ
,luwiŕhipun·,ha,pa,maka,ka,pati,para,ma,kapi,sa,pi,kami,kuma,kari,su,swa,bra,duŕ,niŋ,ᵒupa.paṅatĕŋpunikamagĕnaḥriŋhar̥piŋkruṇaliṅga,sakadi,katiḥ
poliḥpaṅatĕŋ,ha,dados·,hakatiḥ.takon·,poliḥpaṅatĕŋ,pa,dados·,patakon·.kruṇaliṅgaliyanansanesāmpunpoliḥṅatĕŋsakadi,ma [ 16 ][15 15B]
15.
kamiwaḥ,kaliliḥ,patigrape,para∅ŋratu,matali,kawitr̥ĕṣṇa,sajāti,pituwi,kamipurun·,kumañama,parisolaḥ,suliṅgiḥ,swadhaŕma,bragala,duŕśila
,niŕgawrā,ᵒupajiwa.kruṇaliṅgahawandha,sanepakantĕnanhipunsakadipaṅatĕŕ,kawāṣṭanin·kruṇapaṅar̥p·,sakadi,kapasaŕ,dahuma,riŋpura,hiŋpuri.ka,di,
riŋ,hiŋ,kawāṣṭanin·,kruṇapaṅar̥p·. 0 .sanekawāṣṭaninpaṅiriŋ,luwiŕhipun·,ha,haŋ,he,han·,hin·,ne,man·,wān·,wati.paṅiriŋpunikamagĕnaḥ
riŋpuṅkuŕkruṇaliṅga,sakadi,hajak·,poliḥpaṅiriŋ,ha,dados·,hajak·.humaḥ,poliḥpaṅiriŋ,he,dados·,humahe.kuwaŋ,poliḥpaṅiriŋ,
[16 16A]
han·,dadoss·,kuwaṅan·.saput·,poliḥpaṅiriŋ,hin·,dados·,saputin·.timpal·,poliḥpaṅiriŋ,ne,dados·,timpalne.buddhi,poliḥ
paṅiriŋ,man·,dados·,buddhiman·.rūpa,poliḥpaṅiriŋ,wān·,dados·,rūpawān·.sĕni,poliḥpaṅiriŋ,wati,dados·,sĕniwati. 0 .
saluwriŋkruṇaliṅga,yeniŋkĕcaperiŋ∅ŋjĕuŋpuṅkuŕmĕṅa,rarispoliḥpaṅiriŋ,ha,dados·,na.haŋ,dados·,yaŋ.he,dados·,ne.han·,dado
s·,nan·,hin·,dados·,nin·.ne,dados·,nne.hĕn·,dados·,n·.sate,poliḥpaṅiriŋ,ga,dados·,satena.rasa,poliḥpaṅi [ 17 ][16 16B]
16.
riŋ,haŋ,dados·,rasayaŋ.kĕbo,poliḥpaṅiriŋ,he,dados·,kĕbone.ṅasa,poliḥpaṅiriŋ,hin·,dados·,basanin·.bapa,
poliḥpaṅiriŋ,ne,dados·,bapanne.nasi,poliḥpaṅiriŋ,hĕn·,dados·,nasin·.kruṇaliṅgapakantĕnanhipunsakadipaṅiriŋ,ke,te,ja
ya,ᵒupami,hapake.sajate.kijaja.ṅudaya. 0 .sĕsĕlan·. 0 .sĕsĕlanpunikawentĕnwantaḥpatpat·,luwiŕhipun·,ᵒupam·,ᵒin·,hĕn·,hĕl·
. 0 .sĕsĕlanpunikamagĕnaḥriŋpāntaraniŋᵒakṣarawyañjanamiwaḥᵒakṣaraswara,luwiŕhipun·,dilaḥ,masĕsĕlan·,ᵒum·,dados·,dumilaḥ.sapa
[17 17A]
,masĕsĕlan·,ᵒin·,dados·,sinapa.kĕbyak·,masĕsĕlan·,hĕr·,dados·,kr̥ĕbyak·.kĕntaŋ,masĕsĕlan·,hĕl·,dados·,klĕntaŋ. 0 .kruṇa
liṅgakĕcaperiŋhajĕŋᵒakṣaraswara,poliḥsĕsĕlam·,ᵒum·,ᵒin·,wĕnaŋsĕsĕlanpunikamagĕnaḥriŋhajĕŋ,sakadi,hala∅ŋp·,masĕsĕlan·,ᵒum·,dado
s·,ᵒumalap·.hilag·,dados·,ᵒumilag·.hurip·,dados·,ᵒumurip·.halap·,masĕsĕlan·,ᵒin·,dados·,ᵒinalap·,hilag·,dados·,ᵒinila
g·.hurip·,dado,ᵒinurip·. 0 .sĕsĕlan·,ᵒum·,yeniŋmaṅkĕpriŋkruṇaliṅgasakadiriŋhar̥p·,sĕriŋ,ᵒu,punikakahicalaṅ·,sakadi,ᵒumalap·,da [ 18 ][17 17B]
17.
dos·,malap·,ᵒumilag·,dadosmilag·. 0 .kruṇaliṅgakĕcaperiŋhajĕŋwaŕgaᵒoṣṭya,ba,pa,ma,wa,poliḥsĕsĕlan·,ᵒum·,wĕnaŋᵒakṣara,ba,pa,ma
wa,punikakal̥buŕ,tuŕsĕsĕlan·,ᵒum·,mahurip·,rumakĕtriŋpaṅaṅgeswarapunika,sakadi,bantas·,masĕsĕlan·,ᵒum·,dados·,ᵒumantas·,para,dado
s·,ᵒumara,mati=ᵒumati.wal̥s·=ᵒumal̥s·,bañcana=ᵒumañcana. 0 .ᵒakṣaramadwīta. 0 .ᵒakṣaramadwīta,tĕgĕshipun·ᵒakṣarawyañjanasane-
katulismaṅkep·,hupami,ᵒakṣara,ka,kagantuṅinhantuk·,ka.ṅanūtinhugĕŕhugĕŕpasaŋᵒakṣarapuŕwadr̥ĕṣṭa,saluwiriŋkruṇaluṅga,yeniŋkĕcaperiŋhar̥
[18 18A]
pmadwīuŋ∅ŋsuraŋ,ᵒakṣaraneriŋpuṅkuŕpatūtmadwīta,sakadi,ᵒakka,kaŕṇna,dhaŕmma,sajawiniŋ,ṭa,ṣa,gha,bha,pha,miwaḥᵒakṣaradantyamāhapraṇa,dha,tha. 0
.ṅanūtlinpasamuhanhaguŋkĕcil·,taṅgal·,28,jantostaṅgal·,30,desembĕŕ,1963,hindik·ᵒakṣaramadwītapunika,kruṇaliṅgakĕcape
riŋhajĕŋmasuraŋ,kĕcĕperiŋpuṅkuŕdados·tanmadwīta,sakadi,maŕga,kaŕyahaŕja,miwaḥsanesewosan·. 0 .wentĕnkruṇasanepakantĕnanhipunmadwīta
,naŋhiŋsujātinhipunnentĕnmadwīta.kruṇapunikawitsakiŋbhāṣasaŋskĕŕta,kewantĕnsāmpunkĕtaḥmāṅgeriŋbali,sakadi,kr̥ĕtta,wr̥ĕtta,citta,buddha, [ 19 ][18 18B]
18.
siddha,yuddha.ᵒakṣara,da,yeniŋmadwītaṅaṅge,dha,madhu. 0 .pasaŋᵒakṣaraᵒanuswara. 0 .pasaŋᵒakṣaraᵒanuswara,ṅanūtinūŕwadr̥ĕṣṭariŋbhāṣakawilu-
wiŕhipun·,ᵒañ·,ᵒam·,ᵒan·,ᵒaṅ·,sakadi,cakra=ᵒañaktra.pantiŋ=ᵒamantiŋ.tulup·=ᵒanulup·.ganti=ᵒaṅanti. 0 .ṅanūtinpasamūhanhaguŋkĕ
cil·,tahun·,1963,yeniŋbhāṣabalilumbraḥ,ᵒanuswarapunika,-ᵒa,sanekahicalaŋsakadi,sate=ñate.pantĕga=mantĕg·,taṅan·=
nabas·.kapeŕ=ṅapeŕ. 0 .ᵒanuswarapunikatal̥ŕṅanūtinwaŕgaᵒakṣarakadi,waŕgadantya,ta,da,dados·,na.tālawya,ca,ja,sa,dado
[19 19A]
s·,ña.kaṇṭya,ha,ka,ga,dados·,ṅa.ᵒoṣṭya,pa,ba,wa,dados·,ma.ᵒaŕdhaswara,ya,ra,la,wa,maṅge,poliḥᵒanuswara,ṅ·.ᵒanunaśika,ña,
ma,na,ṅa,maṅgĕḥ,poliḥᵒanuswara,ṅ·.ᵒakṣaraswara,ha,hi,hu,he,ho,hĕ,poliḥᵒanuswara,ṅ·.kruṇahawandha,yeniŋkĕcap:hipuntanhanūtriŋwaŕga,
dadosaŋdumunkaliḥkĕcap·,wĕwĕhinhantuk·,hĕ,hi,hu,poliḥᵒanuswara,ṅ·,sakadi,juk·=hĕjuk·=ṅĕjuk·.yeḥ=hiyeḥ+hin·=ṅĕyehin·.
weḥ=huweḥ=hin·=ṅĕwehin·.wentĕnaluḥkruṇaliṅgasanepoliḥpaṅatĕŋ,ga,ka,dumun·,wawupliḥᵒanuswara,bulan·=habulan·=ṅa [ 20 ][19 19B]
19.
bulan·.daśa=hadaśa=ṅadaśa.tiban·=hatiban·=ṅatiban·. 0 .ṅanūtiŋwaŕgaᵒakṣarasakadi,tĕpuŋ=nĕpuŋ.dakĕp·=nakĕp·.pasaŋ=masaŋ.ba
baŕ=mabaŕ.wĕtu=mĕtu.cakĕt·=ñakĕt·.jĕmak·=ñĕmak·.sabat·=ñabat·.habas·=ṅabas·.kĕbes·=ṅĕbes·.garis·=ṅaris·.yaśayaŋ
=ṅyaśayaŋ.raris·=ṅraris·.lalu=ṅalu.wayaŋ=ṅwayaŋ.haba=ṅaba.hilut·=ṅilut·.hulaḥ=ṅulaḥ.hebat·=ṅebat·.hogaŕ=ṅogaŕ.hĕ-
mpak·=ṅĕmpak·.dwīpūŕwayeniŋpoliḥᵒanuswara,patūtmakakaliḥᵒanuswarayaŋ,sasate=ñañate.papadu=mamadu.pasaŋᵒakṣarasandhi.
[20 20A]
sandhi,tĕgĕshipun·,patimwan·,wyadinmāṅkep·.tal̥ŕkawāṣṭaninkasutrayaŋ,sakadi,mahadan·=mādan·.mahidhĕp·=midhĕp·.kahilaṅan·=kelaṅa
n·.dihibi=dībi.kahulig·=kulig·.kahucap·=kocap·.kahebat·=kebat·.mahoton·=moton·.kahĕñcak·=kĕñcak·.pa
tuhut·=patūt·. 0 .kruṇaliṅgawyadinwatiron·,poliḥpaṅiriŋsakadi,sajihan·=sajen·.seṅkalahin·=sĕṅkalen·.pasaṅuhan·=pasaṅon·.
0 .kruṇanakaliḥwyadinlaṅkuŋkahaṅkĕpaŋ,sakadi,kĕna-hapa=kĕnāpa.kubu-huwug·=kubūwug·.meru-ᵒupama=merūpamadibya-ᵒuttama= [ 21 ][20 20B]
20.
dibyottama.nara-ᵒindra=narendra.bhīma-ᵒaŕjuna=bhīmāŕjuna.yogi-ᵒiśwara=yogīśwara. 0 .tĕṅĕnanmajalan·. 0 .sanekawāṣṭanintĕṅĕ
nananmajalanpunika,yeniŋkruṇaneriŋhar̥pmawasānahantuktĕṅĕnan·,tuŕkraṇaneiuŋnariŋpuṅkuŕmapūŕwahantuk·ᵒakṣaraswaraririskahaṅkĕpaŋsakadi,karaṅ·
-hasĕm·=karaṅasĕm·.hanak·-haguŋ=hanakaguŋ.dabdab·-halon·=dabdabalon·.saṅ·ᵒinucap·haṅaran·ᵒaŕjuna=saṅinucapaṅaranaŕjuna.
0 .kruṇaliṅgakĕcaperiŋhajĕŋᵒakṣaraswara,tuŕkĕcaperiŋpuṅkuŕmatĕṅĕnan·,rariskadwīliṅgayaŋ,tal̥ŕdadostĕṅĕnanajalansakadi,haduk·haduk·
[21 21A]
=hadukaduk·.heṅgal·heṅgal·=heṅgaleṅgal·.husap·husap·=husapusap·.hidup·hidup·=hidupidup·.hogaḥhogaḥ=hogahogaḥ.
himaŋhimaŋ=himaṅimaŋ.huwaŕhuwaŕ=huwaruwaŕ. 0 .kruṇaliṅgakecaperiŋpuṅkuŕmĕṅa,dadoskruṇatatiron·,rariskadwīliṅgayaŋ,tal̥ŕdadoshaṅgentĕ
ṅĕnanmahalansakadi,haṅgonhaṅgon·=haṅgonaṅgon·.hapanhapan·=hapanapan·. 0 .kruṇaliṅgakakaliḥkahaṅkĕpaŋ,yeniŋkruṇaneriŋhar̥pmawasānaha
ntuktĕṅĕn·,tuŕkruṇaneripuṅkuŕmapūŕwahantukakṣarawyañjana,punikaboyajamawāṣṭatĕṅĕnanmajalansakadi,ṅilut·tali=ṅiluttali,tandado [ 22 ][21 21B]
21.
s·,ṅilutali.panak·katak·=panakkatak·,tandados·,panakatak·.batis·sampi=batissampi,tandados·,batisampi. 0 .pasaŋᵒakṣara
dwipūŕwamiwaḥdwīwaśāna. 0 .dwīpūŕwamāŕthikĕnaperiŋhar̥pkapiŋkalihaŋ,riŋsapunapinewentental̥ŕpoliḥpaṅiriŋsakadi,sate=sasate,tandados·,sĕsate
.capil·=cacapil·,tandados·,cĕcapil·.baṅkit·=babaṅkit·,tandados·,bĕbaṅkit·.gĕbug·=gagĕbug·,tandados·,gĕgĕbug·.sumbaŕ=sasu
mbaŕ,tandados·,susumbaŕ.rāma=rarāma,tandados·,rārāma.r̥gĕp·=rar̥gĕpan·,tandados·,r̥r̥gĕpan·.l̥bĕŋ=lal̥bĕṅan·,tandados·,
[22 22A]
l̥l̥bĕṅan·.grantaŋ=gagrantaṅan·,tandados·,gragrantaṅan·.wr̥ĕten·=papr̥ĕtenan·,tandados·,pr̥ĕpr̥ĕtenan·. 0 .dwīwaśānamāŕthi,kĕcaperiŋpuṅkuŕka
piŋkalihaŋ,tal̥ŕsĕriŋpoliḥpaṅatĕ,pa,sakadi,kĕbĕŕ=pakĕbĕŕbĕŕ.kĕtel·=pakĕteltel·.kĕcos·=pakĕcoscos·.[stamp]t·. 0 .puputkasurā
triŋdina,ca,pa,wāraklawu,masehitaṅgal·,14,juli,1986.kṣamatityaŋ,hiwayansamba. 0 . [ 23 ][22 22B]
22.