Kembang Rampe Kasusastraan Bali Purwa Wewidangan I Buku II/Geguritan Sundari Bungkah

by I Gusti Ngurah Bagus miwah I Ketut Ginarsa

[ 71 ]

1.23 GEGURITAN SUNDARI BUNGKAH

Puh Semarandana

1. Kasmaran nyitra amuji, aryang Brahma raditia, unggwaning wiku tan panglong, kapati brahmarangrarah, anana kaprapancan, Hyang Naga Bayu anemu, purwakan ikang cerita.
2. Naga Gombang lanang iki, Naga Gini ikang kania, saking jroning laut reko, aumah jroning segara, punika purwa neka, purwa ceritane iku, Naga Gombang Naga Ginia.
3. Naga Gopita karihin, Naga Gombang apuputra, lanang sawiji putrane, awasta Naga Pratala, Naga Gini ta sira, apuputra istri ayu, sajagat norana mimba.
4. Wadananira lwir sasih, purnama kreti kang padang, lir madu juruh manise, awasta Sundari Bungkah, wenten mangko kocapan, Naga Gombang kang kawuwus, lan Naga Gini punika.
5. Naga Gombang angling aris, maring Naga Gini ika, "Naga Gini sanak ingong, yan sawai karsaningwang, karep ingsun ing sira, yen bener ujar iringsun, yen sisip lah sampuraya.
6. Lah ta mangke karsa mami, yen sanawi kresanira, Si Naga pretala mangko, karep ingsun temunana, kalawan anakira, lan Sundari Bungkah iku, yen sawai kresaningwang.
7. Upamane karep mami, akumpul manah manira, ajana kapisah reko, ingsun kalawan ing sira, aja pegat asanak'", Si Naga Gini awuwus, abener ujarireka.
8. Ya ta wus sama kang kapti, Naga Gini kawarnaha, ataken ing anaknialon, "Lah ta nini huruhanira, sira nini alakia, lan Naga Pretala iku, apan ku sanakira".
9. Saha kang tinari angling, amuwus sambil karuna, "Eh Biang tan payun ingong, alaki manira Biang, lan Si Naga Pretala, angur matija katengsun, kang lamon pinaksa ika.
10. Pira ta laraning pati, ingsun asuduk sarira", ya ta ibu niangling alon, "Ih Nini aja mangkana, mas mirah anak [ 72 ]
    1. inguang, sira ingsun amu-amu, kang dadi kembanging natar.

11. Trengengene ingsun iki, sira panglipuring nala" sang putri aris ujare, "Ibu manira tan arsa. karaning ingsun tan arsa, tan sambada rupan ingsun, paran rupan ingsun biang.
12. Asare kalawan linggih, ulan kalawan manusa, iku tan arsa iringong, biang aja dukacita, pasti tan arsa ingwang, alaki lan ula iku, genti mangke kawarnaha".
13. Ni Sundari Bungkah kawarni, tan ica turu lan daar, tan sah angrusak ragane, ing latri tan sah karuna, lunga ti laring praja, anutuh sesriranipun, sesambate amlas arsa.
14. Anggawa angsa sawiji, tan angetang pringgabaya, wanagung kalintang mangko, monggah tumuruning atga, manjing metu ing warna, lumakwa anjujur gunung, sakarsan areren sira.
15. Hana ing froaing sasawi, irika ngene rerena, satengahing wana mangko, heca denira rerena, Dewi Sundari Bungkah, sira nyembleh angsa iku, nulia ingolah-olahan.
16. Henengakena sireki, sira sang brangta angarang, wenten ta kocapa reko, saking gelising cerita, wenten genti kocapa, Bagawan Wrespati iku, ikang kacaturing gita.
17. Punika purwanireki, dina pepitu punika, Begawaniku mulane, ardbi lan Dewi Soma, aputra roro sir, lanang wadon putranipun, istri ngaran Dewi Sukra.
18. Putrane lanang puniki, akakasih sira Buda, Begawan Wrespati teko, lekinira Dewi Soma, lunga maring patapan, angobong menyan Sireky, maring Sanggar kabuyutan.
19. Tan kena minge sireki, aneda ing Sanghyang Tunggal, sawiji mangke kresnane, tab hana lian kang katinggal, mangkana tingkahira, Begawan Wrespati iku, genti mangke kang kocapa.
20. Ni Sundari Bungkah kawarni, ing jroning sesawi ika, nulia nambleh angsa reko, nulia ingolah-olah, nulih binakar sira, kongas gandane punika olah-olahaning angsa.

[ 73 ]

21. Begawan Wrespati kwarni, ngambu olahaning angsa, kongas gandanika reko, kasor gandane kang menyan, dadia mingo Begawan, ang ambu olahan iku, nulia angling jroning nala.
22. Kasori gandania iki, menyan ingobor punika, dening olah-olah mangko, endi ngene iku baya, lan apa kang den oleh, lan wong olah-olah iku, lan endi ngene angolah.
23. Sapa baya wonge iki, angaweh balaning kala, kongas gandaning olahe, Begawan Wrespati gembang, kapengin tingalira, ya tan pinaranan asruh, baya endi prenah neka.
24. Asru denira ngulati, elor ambune punika, pinaran maring lor mangko, kidul ambune punika, kidul sirangulata, kulon ambune punika, asruh denira pinaran.
25. Pinaran kulon mangkeki, wenten ambune punika, pinaran wring wetan mangko, tan ana kapanggih sira, Begawan ewehing tuas, baya endi enggonipun, yen tan kapanggih punika.
26. Tan urung edan ing mangkin, yan tan kapanggih olahan, kalawan kang drebe mangko, baya endi prenah neka, moga kapanggih ika, Begawan nulia lumaku, kresane walia ring wesma.
27. Begawan alon lumaris, arep amantuka sira, tan adoh ing ngene reko, lan greha unggwaning tapa, lumaris lampahira, menga-mengo siralaku, dadia mangke katingalan.
28. Nulia pinaranan aglis, dening Begawan Wrespatia, ing ngene kang ngolah mangko, ing jroning sesawi ika, dadia Begawan prapta, ring ayunira sang ayu, I Dewi Sundari Bungkah.
29. Begawan atania aris, "Duh Nini wong endi sira, angolah angsa ing kene, saking endi pinangkanta, lan sapa haranira, duh wong ayu warah ingsun, mas mirah jiwitan ingwang".
30. Ni Sundari Bungkah angling, lwir madu juruh amembah, suarane amanis alon, "Singgih Sang Maharsitapa, ikingsun anak ira, Sang Naga Gini winuwus, ingsun anilari praja".
31. Begawan Wrespati angling, "Punapa marmane kesah, anilari

[ 74 ]

1. praja mangko, lan tilaring yayah rena, duh mas mirah warah ingwang, sang ahayu alon muwus, "Masa tan karaseng driya.

32. Den sira Sang Tapalinggih, weruh sadurung winarah, masa boya hata mangko, bakanida daaran, antuk manira ngolah, leres adaar pukulun, supadi lamun kanggeya".
33. Adawa yen kang kawarni, sampun sira samiadaar, ya ta wus apanggih reko, kalawan sang putri kendran, ri sampuning mangkana, akaron jiwa salulut, det ya deniamong asmara.