Nemoe Karma/Matenmoe

Saking Wikisource
Nemoe Karma (1931) by I Wayan Gobiah
Matenmoe
29647Nemoe Karma — Matenmoe1931I Wayan Gobiah

[ 60 ]—,,Njai té Loeh Wiri, mémé toeah saking pasadja ngraos tekèn Loeh, boeatné njai apang djati njrita tekèn mémél"

— ,,Baan apa, mé?"

— ,,Né dja, ban oendoek njainé makoerenan tekèn I Sangga saking kènkèn toeah pasadjan njet njainé, krana njai kéne, sai-sai maijegan dogèn?”

— ,,Jèh, sangkal mémé tandroeh tekéning njet tiangé? Kadèn oeli maloean tiang soeha ngorahang tekèn mémé, oeling satondén tiangé pagaénang mémé, melah raos tiangé tekèn mémé, toer mangidih olas tiang, apang eda mémé ngènèang uang boeka djani, mémé masih ledjeh. Maan ‘poeka djani, apang ada kentjanin mémé, alihang mémé kéné kéto. Jata mémeé nelahang béa koeda, samas, karo sigar, sèket ringgit, adji tigang atak ringgit, mirib sijoe ringgit, sijoe pang ngedil pesan, lamoen tocah saking pada tra ada njet tiang. pedas prabéan méméné makoetang pratjoema. Né djani eda mémé njebetang tekèn prabéan méméné telah amoen to, ban mémé masih tra moepoe djelema. Krana kéto, sing sida ban tiang boein, lakar ngangsehang negen tategenan méméné sabaat-baat tènènan, ada amboelan maoekoem mateteh ban goenoeng tiang dèwèk tiangé. Nah tjendekang, boeat masomah tiang soewoed tekèn ija. nanging oendoek manjama taoe pesan ilang tekèn ija. nanging oendoek manjama. taoe pesan tiang teken dèwèk tiangé enoe mamindon tekèn ija oeli wadoe.”

— ,,Bah, jan kakéto idep njainé. Jadi anaké boeka mémé sing da ngelah saoet, amah ban belog méméné, anggon njai rarama amoen djani, nah tjendekné kanggo-kanggo ké nijai ngètakang tandoek njainé djani!"


MATENMOE.


Saoewoesan ipoené mareraosan asapoenika, inah wènten malih asasihne. djag mobos Ni Wiri boedal. ka oemah palekadanipoené, santoekan ipoen polih katigtig banget, djantos matandang babak beloer, kalih beseh ring padèwèkanipoené. Jadiapin Ni Wiri ngamboel sapoenika. I sangga tan pisan koemarisin ngrereh ipoen patjang mapasihin, mangdé prasida ipoen njak matoelak malih, patjang ngajahin dèwèkipoené. Malah sing djalan-djalan ipoen ngamedelang padjar kaon-koen malok sapoenika[ 61 ]sapoenika, anggèn ipoen njarocang sekel kalih pariselselipoenè. Doing asapoenika. sawirèh kawiaktian manah I Sanggané, katibaring ipoen Ni Wiri, saking melang tenga pisan. Masa ké tan mantoek ring pakajoen sang roemaos, indik kapitresnan sang kantoen majoesa toer midep moeda, pitresnané saking ngampar malih saking kadohan. Trangipoen: jèning tan wiadin dèrèng panggoeh ipoen, djadmané loeh sané kenjoedang, wantah tan sinipi lengleng boengeng kalih osah boelasah ipoené, misadia mangdé matemoe. Ring sampoené matemoe, telas pawilangannjané, toer gelis miled kalih waneh ring idep, sajan-sajan ngawetoeang djana, toer mapamoepoet patjang roesak. Sapoenika pisan, jèning anaké dèrèng oening midep djada, raris ngrangsoek gama toea, tan pariwangdé patjang mapala roesak pakardi poenika. Inggih sapasah I Sanggané mapakoeren ring Ni Wiri, sawengi-wengi papinehipoené matjanggah. bingbang ipoen mamastikajang idep-njané, patjang pegat ring tan wèntené, indik pakoerenipoené ring Ni Wiri. Pamoepoet djantengang ipoen pisan makta manah. mangdé prasida idepnjané gilik, patjang ngelasang pisang manehnjané megat sih ring hoerenanipoené. Awinan sapoenika, sawirèh tjager ipoen ring manah, patjang pelih ngrereh timpal sané njoemek ring idepnjané. napi malih éling ipoen ring pasengkétan Ni Loeh Ratnané, sampoen soeka pisan patjang kanggèn timpal. Poenika doeaning ipoen njegdjegang pisan manah, patjang loeas ka Batoeriti, ngrereh ipoen Ni Ratna poenika. Nanging ké ipoen njantos masan kopiné. sawirèh pineh ipoen. jan tan ring ke ipoenika, sinah Ni Loeh Ratna tan da panggihin ipoen irika. Pinoedjoe I Sangga malali-lali ring Sajan. raris ipoen ngrandjing ring waroeng wèdangé, misadia noembas wèdang, njandang betjik panggih ipoen I Soedana irika sedek ngawas-awasin gambar potrét.

— ,Jé, beli Soedana dini, to ape tingalin beli?”

— ,,Sing, dé, beli ngiwasin potréta.”

— ,Jaih, né ngoeda potrétné ija dini?”

— ,Potrét enjéné, dé?”

— ,Né, ané badjang .----- soewe ipone nek, santoekan gambar poenika tan wènten madaging soebeng.

Ni Loeh Ratna! Ené ané toca mèmènné. Ané moeani ené dja toesing tawang tiang!” [ 62 ]— ,,Oeh, ené I Njoman Soedarsa, ané ngelah waroengé ené! Ija masih ngelah gaginan madagang sampi ka Boelèlèng. Anaké loeh-loeh ené didja tawang Madé?"

— ,,Di Batoeriti beli, doegas tiangé ngalih gaé ditoe, ija bareng adjak tiang madoenoengan sig oemah anaké akoeren.”

— ,,Anak oeli didja koné ento, dé?”

— ,,Jèn boeat oemahne dja toesing tawang tiang, jèn oeli didja ija ento."

— ,,To, koné Madé bareng madoenoengan, toesing dé.taèn nakonang tekèn ija? Nah djapi toesing tja, njamping-njampingin?”

— ,,Bèh, pantji lek tiangé nakon-nakonang, apa boein nakonin ija. Krana kéto, wirèh ija anak badjang. bin toer.....................

Raoeh irika omong ipoené noengkak, santoekan ipoen maka kalih matoliban ring krétané sané waoe mararjan ring arep waroeng poenika. I Sangga raris makisi-kisi ring I Soedana, ring sempoené ton ipoen anaké sané waoe tedoen saking krétané, sapoeniki.

— ,Ené soeba’ anaké loch-loch ento, beli!”

I Soedana, katoengkoel ipoen malengok sinambi ngembeng-ngembeng jéh paningalan, kénginan lali ipoen njaoerin raos I Sanggané.

— ,,Adoeh. memé......................................... Sapoenika I Soedana njrit sambilang ipoen njagdjagin, toer raris njaoep anaké odah loeh. siné waoe tedoen saking kréta poenika, Anaké odah ngetor baboejoetan. sembilang ipoen njrit kadéwa ratoe. antoek tengkedjoetipoené kaplekor antoek I Soedana. Ni Loeh Ratna. waoe matolihan, sahasa ipoen ngeloet I Soedana saking poengkoer sambilang ipoen njrit kabeli-beli kénginan toempang tiga pagoeleté. sakadi alit-alité mapalalianan masander ikoeh. I Soedarsa koerenan Ni Ratnané soerosa njaoerin I Soedana, nanging tan da keni. sawirèh katambakin antoék miragi soeara njrit taboeh ping kalih. Wènten inab apanginang soewèn pagoeleté sapoenika anaké odah poenika ngantos koeroe ipoen. antoeké mapaksa ngalawan nanging masambilan ngeling. Poenika doeaning ipoen matjepol negak. matadjoeh ngoeroet-oeroet entoed sambilang ipoen ngeling sengi-sengi. I Soedana negak masila tiding ring samping anaké odah ngeling. [ 63 ][...]ilang ipoen ngoeroet-oeroet toendoen anaké odah poenika [...]wi tan pagegatan nepes jéh paningalan.

Ni Loch Ratna matimpoeh ring pabinan saha ngeloet baong I [...]denané, taler tan marena ipoen ngeling. Anaké sané ngante[...] indiké sapoenika, sami engon toer enggang, wénten negak,[...], sané madjoedjock, samian sakadi badogolé lolohin. Pa[...]poetné wenten soeara ngretget toer sigsigan, medal saking [...] I Soedanané, sapoeniki.

- Me.... sing... kena ban ...... mémé... ngingetin... tiang? Tiang soeba .. panak méméné...... Waoe sapoenika, anaké odah poenika raris matolih me[...] anaké ngangkenin pianak poenika. Inab sampoen pedas [...] ipoen ningalin, djag ngeloer ipoen ngeling, sarwi ajambat: [...]ming Soedana ..........'

— ,Dong, .......... mas méméné tjening, djiwatman méméné [...]Oeli doemaran tjeninge ilang ban meme ngaroeroe tjening [...] meme ngesehin adan adin tjeninge. adanin meme Ni [...], apang saroe latjoer anake boeka meme. kelangan planak[...]. Nah, ne djani dini tjening tepoekir meme. enoe tjening [...] toer seger rahajor, ah, didja men tjening madoehoengan? [...]lintang pesan soeka legan anake ane olas noedoek noer miara [...]. ngatos tjening kelih lamoen djani adoeh dewa ratoe

“apa men anggon tjening, toewi mémé djani, lakar naoer [...]aang anaké tekéen oekoedan tjenins? Mbe....... eh [...]aba djiwan memene awak tjeninge, lukar anggoon majah [...] djiwan memene, awak tjeninge bakar anggon malah [...] ento, mirib ja oetas. Ah dewa ratos ....lintang [...] Ida Sangiang WIdi. ngatjoendoekang meme tekening tjening [...], ah, nah, sadia..........

-,Doeh. mémé, nah depang tjendekang rawsé djani, sawiréh [...]soeba mametoe amoen djani toe pada rahajoe adjak kedjang. ne djani djalan meme kema kadoenoengan tiange, di[...] djalan meme salamine, ngadjak mantoen memene somah ti-[...] Ni Soekarsi. Nah, to keto adi Loeh Tirta, toewi Njoman[...] lakar adjak bei moelih nganginang wireh meled toer iseng [...] beli ngadjak ija. Nah, boein pidan iseng pet ni meme teken Loeh, djawata teken Njoman. sinah teka ija boein mai ngid[...] [ 64 ]
64

hin Njoman nasi, ditoe apang nroes soeka legan Njomané, mawéh tekén ija asopan selid soré, samaklon ni méméné dini! Akéto pragatang Njoman, djapi Loeh, idepang pesan raos beliné, boein pidan beli njoemoe boein ngraos, ngadjak adi loeh moeani!"

Kegingan adi, wiadin ipah I Soedanané, saoer manoek satinoet, ring raos asapoenika poepoetnjané.

T E L A S