Matemu Ring Rumah Sakit

Saking Wikisource
Matemu Ring Rumah Sakit
by I Nyoman Tri Satya Paramartha
36667Matemu Ring Rumah SakitI Nyoman Tri Satya Paramartha

[ 36 ]MATEMU RING RUMAH SAKIT

Suaran ombak ring pesisi ngulangunin manah, sakadi suara sane kaembot saking weteng segarane, kadulurin antuk suaran kuusan angin ring muncuk taru cemarane. Mainab satua puniki nenten jangkep, yening tan rauh Men Laksmi, pamargine sada ga geson tur kebarat-kebirit ring bibih segarane, clingak-clinguk, raris ipun kauk-kauk.

” Beliiiiiiiiiiiiiiiii ! Beli Wayaaaannnannnnn ! Beli Pan Laksmmmmmniiiiiiiiiiii !!!” Pan Laksmi kantun irika ring pesisi nerereh ulam. Mireng kurenan ipun kauk-kauk aris bantang pancinge katancebang ring biase, encol pamargin ipun batune a geng-ageng kadrumpuk, nanging aget. ipun selamet.

” Kenapa Luh. Dingeh beli Luh kauk-kauk uli dita, di bucun langite kaub, ngawe be rengas dogen. Ne tingalin, liu masi beli maan be. Ne, madan ... be nerner......”

” Cabul dogen raose. Tusing ngelah kaimud, kekene suba mabok dadua.”

” Saja Lub, Ne madan be nerner. Tidong nerner ane keketo, Man ada apa Luh. Dadi buka kliwat genting. ”

” Ketut mising,” masaur gregetan Men Laksmi.

” Loloh baarg! Loloh don sotong ngempedang mising.”

Jagate sampun sandikala. Sang Hyang Surya sampun ting pakoleman. Raris sang kalih budal ka pondok ipun. Ka panggih pianak ipun sampun lemet, pelung irut, sakadi tan pagetih, nanging kantua angkih-angkih. Wantah yakti Pan Laksmi, lanang polos papojolan, sakadi tan makeneh malih, raris ngraos,

” Melahang jumah beli lakar ngalih balian.” Men Laksmi gelis masahut.

“ To, ngudiang ngalih balian? Paling melah ka Rumah Sakit, apang maan mapriksa Dokter.

Sampun telas rokone akatih, kantun taler Pan Laksmi masededeg ring temboke, pliatnyane doh sawat, kadi ngumbara ma nahnyane nrawang, sami krasa puyung, dahat tangkejut kadamprat antuk kurenan ipun.

” Cara togog, awai tiis masededeg. ”

” Beli nu makeneh,” saur Pan Laksmi ngicalang kabilbil. [ 37 ]
-37-

” Apa kakenehang buin. Jalan ka Rumah Sakit, Sepedane jemak .......!”

” Ka Rumah Sakit. Nganggon sepeda? Aduuuh, jatuh gengsi beli Luh.”

” Dong beli Wayan, enu masi inget teken gengsi. Awak bodo kekene. Ne mara ya i kumis bikul.”

” To... to... to... dadi kumis beline sambat...” Pan Laksmi makenyem. Pamargine kliad-kliud, sledete kadi capung engkok, raris ngambil capil sane magantung irika ring tanduk Manjangane, sawatara wenten sampun matuub setimaan tiban.

” Jalan Lub.”

Men Laksmi sampun sayaga, nengteng tas barak madaging anduk pelung. Pianak ipun kasangkol. Pamargine alon, kriatkriet sepedan ipune, saantukan nenten pisan nahen kadagingin minyak pedal ipun. Nanging Pan Laksmi wantah yakti anak lanang banyol, semune alep, raris ipun ngraos.

” Luh, beli saking engsap meli Honda.” Tan urungan tundunnyane kagebug antuk Men Laksmi.

” Gede dogen nyete, utange di pisaga mabrarakan. Melahan kapal terbange beli.....”

” Ah I Luh serius dogen. Ene geguyon adanne, apang tusing kenyel......” Lepeg bajun ipun antuk peluh. Raris ipun nyambung malih.

” Bel I saking kenyel ngandeng derim.” Pan Laksmi kedek ngakkak, nanging Men Laksmi wantah ngedesem.

” Kliwat jail. Pongah. Kenche dogen gede, nanging ti was nektek. ”

” Beh I Luh teleb dogen raose. Cara jani aksi ma potreke kanggo. Negarang tlektekang, mekejang ngengkebang ke nyataan idupne. Sebet masi makenyem. Sebet, kenyem. Kenyem, kenyem. Sebet, sebet, sebet.”

Digelis sampun rauh ring Rumah Sakit Umum Giri Putri.

” Luh, kemu maluan macclep. Apang enggal maan ubad.

Beli nitipng sepeda malu dini sig Pak Mandore. Dumadak Pak Dokter nu di Rumah Sakit. ” Men Laksmi macelep. Pianak ipun

[ 38 ]
-38-

taler Kantun’meles, Ibu bidan Nyoman nganter ring kamar priksa dokter Gunawan, Dokter Gunawan kantun bajang. Katah para jstrine sane mabudi ring dokter Gunawan, dahat seleb makta raga nanging ramah.

” Uling pidan sampun sungkan anake alit bu?”

” Kalih rahina Pak Dokter,” masaur Men Laksmi sada banban. Raris dokrer Gunawan nureksa sang sungkan. Sareng Pak Mantri Wayan Kompiang. Dokter Gunawan mapiteket.

” Coba selenggarakan rectaal swab pada penderita ini. Pasang infuus. Pols control setiap lima belas menit!”

Men Laksmi wantah bengong gaok. Ujan ngrimis. Wengine sakadi kasedot saking muneuk jangite. Dokter Gunawan kanton miinggih ting kursine ri tatkala rauh Pan Laksmi dekah sumerahrah.

” Nawegang, se.... sela .... selamat ma-ma-lam.” Raose campuran tur ngated-ated.

” Selamat malam.”

” Niki kurenan tiang Pak Dokter,” matur Men Laksmi.

” Tulung sekali saya punya anak,” nyambung malih Pan Laksmi, Raose sada kikuk. Irika raris dokter Gunawan mapitutur, saantukan pangering pianak Men Laksmi sampun banget turmaning nglablah, Patut polih perawatan sane becik. Pangering punika ka wastanin pangering Kholera. Nyandang pisan pariyatna, saluiring pangan kinum patut klablab gemulak, sumangdene binih pangering Vibrio Kholera punika padem. Taler pangangge sane keni utah wiadin bacin sang sungkan rendem ring embere miwah prabot sane Jianan, sane sampun katuruhin lisol, karbol muah sabun. Nenten pisan kadadosang ngutang utah wiadin bacin sang sungkan ring tlabah, punika mawinan penting pisan itaga sareng sami madue kakus.

Kantun sabeh tur dingin. Angob Pan Laksmi ngatonang kaluwihan kamar priksa dokter Gunawan, samaliha nembenin ipun macelep ting rumah sakit Wenten selsel membah akidik ring manah,

dados jadma tambet. Saking alit ipun nenten naen masekolah, sesampune ipun trana wau wenten kursus PBH. Ipun seleg mlajah, [ 39 ]
-39-

samaliha oneng maca satua-satua Bali, sering mapitaken ring timpal timpal ipun napi saluiring sane nenten kauningin, kumuh tur teleb. Punika mawinan kedeh manah ipun, sumangdene pianak - pianak ipun sami pada dueg. Pianak ipun sane pinih kelih mwasta Putu Ayu Laksmi, kantun masekolah ting sekolah bidan ring Denpasar. Sampun kalih sikut carik ipun kagadeang, kaanggen ngongkosin pi- anak ipun sumangdene dados ja jadma sane maguna.

” To, ngudiang bengong gaok keketo beli Wayan. Nge- pah cangkeme, payu celepin legu nyanan. ”

” Ah, I Luh ada-ada dogen.” Dokter Gunawan wantah makenyem raris ipun metangi tur ngambil Stetoscoop tumuli mamargi,

” Driki dumun tiang pacang mriksa_malih.” Sang kalih wantah manggutan. Sapamargin dokter Gunawan, malih Pan Laksmi kipak-kipek. Sami katolih sami tawah. Gambar- gambar magantung asti pepasangannyane. Tembok putih tur tchel makenyor.

” Luh, jemet pesan pak dokter. Aget beli yan beli ngelah mantu cara pak dokter.”

” Paendepen pakebere Beli Wayan. Labuh nyanan! Ngraos tusing taen nyikutang raga, Ingetang deweke tiwas.”

” Beneh, sing kaget nyen ada Widhi cenik. Sing keto Luh.”

” Ngelah dogen jawaban, Otak gajah.”

Pan Laksmi kedek ngakkak. Kemad manah Men Laksmi antuk parisolah kurenan ipun. Samaliha eling ipun nenten becik mavyutan ring Rumah-Sakit, saantukan akueh para sametone sungkan. Tumuli rauh malih dokter. Gunawan. Sakadi anak alit yan umpama- yang, melid Pan Laksmi mapitaken aganggen bahasa Indonesia sane dekdek leget. Angin kantun baret. Ah, suaran suling mangentak- entak saking baler tukad Dati.

” Adakah ..... bisa sembuh .... saya punya anak?” Pitaken Pan Laksmi.

” Ampura Pak Dokter, puniki kurenan tiange ngacuh, Belog ajum.” Dokter Gunawan wantah makenyem. Malih dokter Gunawan mapituturin, benjang pungkur yening wenten para sametone lianan keni pangering kholera, sumangdene digelis kabakta ka Rumah Sakit. Atawi nunas pitulung ring pak mantri miwah ibu

[ 40 ]
- 40 -

bidan sane nampekan. Saderengne rauh, sang sungkan dados ka inumin toya sane sampun maangetan, madaging tasik miwah gendis atawi teh sepet.

" Mangkin dumun tiang mapitaken. Ring dija dumun Pak masekolah?”

” Kursus PBH kemawon Pak Dokter.”

”Pakarian bapa nyabran rabina?”

” Dados pagawe ting sawah lonto,” masaur Pan Laksmi pangus.

" Baud pesan. Malih?”

” Dados jero Pak Dokter. ”

" Jero?”

“ Inggih. Dados jero empu. Alias mengasuh anak. ”

" Negelah dogen bladbadan ...... panak gelem,” raos Men Laksmi. Sami sang mireng pakedesem. Wantah Pan Laksmi dados anak lanang banyol, sane sampun ngider jagat dados kartala irika ring scka arja Banjar Dawan. Yening umpamayang, atja punika sakadi jangane kakirangan tasik yan tan Pan Laksmi masolah,

" Tiang nunas tulung Pak Dokter, sumangdene prasida pianak tiange seger.” Mapinunas Men Laksmi, medal saking kasujatian idep.

“ Dumadak sueca Sang Hyang Embang.”

Dahat suksma taler Men Laksmi mireng raos dokter Gunawan asapunika. Sakewanten tan urungan taler bungkah rasa jejeh. Sane nguni memennyane padem keni pangering muntah mising. Jejeh ipun yening satua punika mwali malih. Saluiring indik sane dumun kantuo neket ring manahnyane, samaliha indik punika pinaka paplajahan sumangdene iraga sctata pariyatna, nenten malih katiben beneana. Uning ring rasa meweh, idupe pait, tan nyandang saluiring tingkah nyapa kadi aku, napi malih ngeka daya sumangdene sametone tan becik antuk pisuna.

“ Sa...sa...yamin-ta ma ma-af. Permisi. Saya mau pu pulang,” atur Pan Laksmi pegat-pegat. Raris kasawis antuk dokter Gunawan.

"Dados kesusu? ”

[ 41 ]
- 41 -

"Becik tiang mataki-taki dumun,” atur Pan Laksmi. Kasambung malih : ” Benjang tiang pacang ka Badung.”

” Napi karereh Pak?”

” Niki sampun tanggal satu. Tiang nengokin pianak tiange. Meweh madue pianak masekolah mangkin. ”

” Ring dija masekolah?” Pan Laksmi masaur :

" Sekolah Bidan .... Rumah ... Sanglah .. . . Pusat Umum.” Mireng kurenan ipun salah ucap raris Men Laksmi matur.

” Ampura pak dokter, kurenan tiange ngacuh.” Kasambung malih :

” Ngaur dogen beli Wayan. Ngorahang Rumah Sakit Umum Pusat Sanglah dogen tuara krambang. Kene suba kliwat ageng manahe.”

" Oh, keto? Rumah Sakit Umum Pusat Sanglah. ” Asapunika Pan Laksmi nutur newek sakadi wau mlajah memazca, sambilang ipun kenyem-kenyem congah.

Sampun jam kutus lintang limolas menit. Rauh suster Maria. Panganggene sami putih. Saluiring pangering sang sungkan Kauningang ring dokter Gunawan. Pamuput Dokter Gunawan mapitaken saantukan pianak Pan Laksmi lali kabaosang.

” Bagaimana Suster, adakah you melihat perubahan pada pasien tadi?”

” Bertambah baik, Dokter,” atur suster Maria. Pan Laksmi acereng nlektek parisolah suster Maria. Eling ring tatwa, raose banban, ngawe seneng sang mireng. Wantah munggah tedun pliat Pan Laksmi. Men Laksmi wantah ngedesem.

” Melahang ngaba paningalan, beli Wayan.”

Miragi punika barak biying ipun Pan Laksmi. Gelis Pan Laksmi ngraos sakadi anake ngicalang kabilbil.

”Inget beli teken I Putu. Patuh. Cara anak kembar tingalin beli suster Maria ngajak I putu

” Apane patuh? ”

” Kenyir. Tindakan. Sledet. Enggokan.”

Dokter Gunawan ica. Suster tan ngarti basa Bali wantah makenyem. Sakadi saking pituduh Sang Hyang Widhi mapitaken

[ 42 ]
- 42 -

malih dokter Gunawan polos.

"Sira pesengan pianak bapane?”

"Putu Ayu Laksmi,” masaur Pan Laksmi dabdab,

"Putu Ayu Laksmi????? !!!!!” Dokter Gunawan sakadi mangsegan. Eling ring indik, Putu Ayu Laksmi wantah gegelan ipun, tatas uning tan kali mwasta Pum Ayu Laksmi ring Sekolah Bidan, Menawi te nenten wenten rasa aget-sumaget sakadi wengi- ne punika, malih dokter Guoawan ngraos kablegbegin lega

"Aget tiang matemu ngajak bapa muah meme dini di Rumah Sakit.”

"Pak Dokter asal saking napi?” mapitaken Pan Laksmi papojolan.

"Asal tiang saking Karangasem kocap, kemaon tiang sue ring Sanur. Lacur tiang tan uning rupan Bapa.”

Sane mangkin Pan Laksmi sane mangsegan. Raris ma- pitaken malih.

"Sira pesengan biange Pak Dokter?”

” Nyoman Sandat! ”

Sakadi teteh gunung manah Pan Laksmi. Sane dumun naen ipun marek ring Ida Bagus Ngurah Ring Geria Karangasem. Raris matemu demen sareng panyeroan Nyoman Sandat. Nanging lacur, sesampune mobot tigang sasih, Ida Bagus Ngurah bendu.

”Pakenchan buron. Magedi cai! Yan saja cai lejeh ngenjek gumin awake, mapunggal tendas caine. Mulih jani cai ka Beleleng! Enggal-enggal magedi! Apa dulengek cai buin. Prak! Prak! Eat Prak!!!” Satua punika idup malih ting manabnyane. Taler ipun he purun mwali malih ka Karangasem. Sadaweg punika tan naén ipun matemu sareng Nyoman Sandat.

” Niki gambar memen tiange.” Raos dokter Gunawan sakadi saking pituduh Sang Hyang Tunggal. Sue gambar punika katlektek antuk Pan Laksmi Tumuli :

” Aduh cening pianak Bapa.” Gunawan. Sami sang nyaksj bengong, Pan Laksmi nangis sigsigan.

Raris kaplekor dokter tan uning ring pariunduk.

Suaran suling ngulangunin manah, Balbal manah ipun

[ 43 ]
- 43 -

Pan Laksmi.

"Uduh, Dewan titiang. Menawi saking pakardin Sang Hyang Titah, sane mangkin sampun matemu titiang sareng pianak titiang." Raris sareng dokter Gunawan ipun ngraos.

"Dija mangkin memen ceninge? Uduh, suba magede lamun jani mara bapa matemu ngajak cening." Men Laksmi meneng Tumeres panyingakan ipun, sakadi madanging bias asangkop cangkem ipune. Dokter Gunawan eling ring pitutur memen ipun Nyoman Sadat, raris satua punika cocok. Nanging sueca Sang Hyang Widhi. Antuk madolan alit dados pelayan hotrl ring Sanur sadaweg alit prasida ipun terus masekolah. Samaliha memen ipun madolan togog. Akueh para turis numbas togog. Manut sakadi titah anak madolan, Nyoman Sandat klintang polos tan kasuen akueh langganan ipun.

"Cening, kangenbapa, sida memen cening ngurip cening."

"Bapa....."

Angin baret. Sabeh mangentak-ngentak. Tan kandugi runtuh i daun taru.


tumuli katah raos tan paguna jagi ngumbara eaina wengi kunang-kunang padem kasambung suaram idep putih putih putih nguda putih selem ya selem huah, huah, huah mendep! idup! sarat antuk manah nanging tiwas ngilgil i punya manuri, pedidi, sepi,