Kakawin Sutasoma

Saking Wikisource
スタソマ (ja); Kakawin Sutasoma (jv); Kekawin Sutasoma (id); Kakawin Sutasoma (ms); Kakawin Sutasoma (ban); काकविन सुतसोम (hi); Kakawin Sutasoma (en); kakawin·sutasoma (ban-bali); 卡卡溫·蘇塔索瑪 (zh); Sutasoma (af) Balinese palm-leaf manuscript (en); lontar kakawin nyaritayang indik Sutasoma (ban); manuskrip lontar di Bali (id) kakawin·sutasoma (ban)
Kakawin Sutasoma 
lontar kakawin nyaritayang indik Sutasoma
  Wikipédia
Inggih punikaKakawin,
Lontar
Soroh
  • Itihasa
Genah Kapustakaan Kantor Dokuméntasi Budaya Bali, Sanur, Museum Mpu Tantular, Balai Bahasa Bali, Perpustakaan Kongres Amerika Serikat, Indonésia
Wit negara
  • Indonésia
Genah pawedaran
  • Sanur
Nganggén basa
  • Basa Kawi
Koleksi
  • Balai Bahasa Bali
Klasifikasi Gedong Kirtya
  • Itihasa
Linggah
  • 3,5 cm
Lantang
  • 51 cm
Lempir
  • 155
Pangawasan otoritas

Deskripsi[uah]

Bahasa Indonesia[uah]

Kakawin Sutasoma adalah sebuah kakawin dalam bahasa Jawa Kuno. Kakawin ini termasyhur, sebab setengah bait dari kakawin ini menjadi motto nasional negara Indonesia: Bhinneka Tunggal Ika (Bab 139.5). Motto atau semboyan Indonesia tidaklah tanpa sebab diambil dari kitab kakawin ini. Kakawin ini mengenai sebuah cerita epis dengan pangeran Sutasoma sebagai protagonisnya. Amanat kitab ini mengajarkan toleransi antar agama, terutama antar agama Hindu-Siwa dan Buddha. Kakawin ini digubah oleh Empu Tantular pada abad ke-14.

Bahasa Inggris[uah]

Naskah[uah]

[ 1 ][Perpustakaan KTR Dokbud Bali Prop. Dati I Bali
23/2/Ka/Dokbud]
[Judul: Kakawin Sutasoma K.23
Panj: 51 cm. Leb: 3,5 cm. Jml: 155 lb
Asal: Desa Tista, Abang, Karangasem]
[1 1a]
|| 0 // kakawin·sutasoma. [kakawin sutasoma; 23/2/ka] dr̥ĕwen·hiwayana [label] // [ 2 ][1 1B]
1
// 0 //ᵒaum̐ᵒawighnāmāstu// 0 //śrībajrājñānaśūnyātmakaparamasirānindyariŋrātwiśeṣa,lilāśūddhāpr̥ĕtiṣṭeŋhr̥ĕdayajayayāṅkönmahāswaŕggaloka,ᵒekāsatreŋśarirāṅuri
pisahananiŋbhūŕbhuwaḥswaḥprakiŕṇna,sākṣatcandrākkapuŕṇnadbhutariwijilirānsaṅkariŋboddhacīttaṅlasiṅgiḥyansiddhayogiśwarawkasirasaŋsatmyalāwanbhaṭāra,saŕwwajñāmūŕttiśūnyāganalaliti
nucap·muṣṭikiŋdhaŕmmatatwa,saŋsiptānpa‌t:hulikrihatisiraskuṅĕn·yogalāwansamādhi,byaktalwiŕbhrantacīhtāṅrasariwariwaniŋniŕmmalācintyarūpaṅgyandaḥyekanmaṅkanāśantikinñĕpitutuŕsaŋhuwu
ssiddhayogi,pūjanriŋjñānaśūddhāparimitaśaraṇāniŋmikĕtlaṅwalaṅwan·,dūrān·ṅwaŋsiddha-kawyāṅiduṅahiwaṅapantan·wruhiŋśāstramatra,ṅhiŋkewrandeniṅambĕkragaraganimanaḥsaŋkawīrājya
[2 2A]
śobha//pūŕwwāprastāwaniŋpaŕwwaracaṇaginlāŕsaṅkariŋboddhakawya,ᵒinīdwāpārariŋtretakr̥ĕtayugasiraŋsaŕwwadhaŕmmāṅgakāra,tanlenhyaŋbrāhmawiṣṇwīśwarasiramatmaḥbhūpatīmaŕtyaloka,maṅkepraptaŋka
līśrījinapatimanurun·mātnanaŋkālamūŕkka//sambandhan·śrīmatāketukurukulasirāna-knirāŋkorawāṅśa,dewiprajñādharīkāsihirapinujiriŋrāt·putusrīkahayun·,ṅkāneŋrājyādhike
ṅhastinasiniwitkapniŋmahāwīrasa//,sakweḥkweḥsaŋwatĕkbhūpatisiramarar̥m·bhaktiriŋśrī-narendra//śobhaŋrājyāhal̥p·lwiŕsmarabhawanal̥yĕpsaŕwwadībyāprameya,dwāranyāmaŕppatatyādbhu-
takanakamurub·lwiŕgunuŋbahnimuntab·,sökraṅkaŋmasmaṇīndredal̥mikakumñaŕrātnasa//nyamuñcar·,dip:hāŋwāratridenyārahinasamahidhĕpniŋwwaṅiŋjrokadhatwan·,//kintupwekaŋsara- [ 3 ][2 2B]
2
t·duŕbbhalakinaraṇaniŋdaityalen·rākṣasākweḥ,kiŕṇnāglaŕsökpĕnuḥriŋhĕwanacalanikanaŋrātnakaṇḍādirājya,krūrāmr̥ĕpkuwwamuŋmamirurutadawan·wanwasañcuŕṇnadenya,wrin·wrin·wrinsakweḥwa
tĕk·bhāratakulakaruhun·saŋtapāswīnagāgra//nāhetuśrīnarendrāṅutusisahananiŋwīrayodhādbhuteŋpraŋ,mwaŋsaŋyogīśwarāṅampĕharipamanasiŋdetyakālāgnitulya,ndātanantukjugāṅhiŋ
sutahajikar̥ṅöbhaṣṭyaniŋśatruśakti,maṅkāliŋsaŋmunindrākirakirarihajĕŋśrīmahāketurāja//waŕṇnansaŋśrīnarendrādhipasiramahar̥p·mānakāmwaŋsudewī,hetunyān·boddhicīttenulahu
lahirariŋsthānasaṅhyaŋjināŕcca,r̥p·prāptaŋratritistis·mar̥ṅihniṅikaŋjñānacāndropamanya,ṅkātāśrīboddhisatwājarigtinirayan·sunwasaŋśrīnarendra//tuṣṭāmbĕk·śrīmahāketumanĕmu
[3 3A]
paramānugrahāhyaŋjinendra,śighronampĕḥniraŋyogawkasanumijil·śobhasaṅkeŋpahoman·,prapteṅkāneŋsudewīsiramawarawaraḥyanhuwuslabdakāŕyya,byaktaŋrāt·swasthacūŕṇnaŋkalihĕl̥miwijil·
śrīmahāśakyasiṅhā//ndaḥśrīghraŋkālataddwāṅidhamikasirasaŋśrīmahārājaputri,hāŕṣāmbĕk·śrīnarendrāṅariwuwurimanaḥsaŋsdhĕŋkesyanāmrat·,pūjāmantrāstutimwaŋsayusayutinitöhomayajñānu
kāri,sakweḥsaŋbhikṣukācāŕyyanagarahumiriŋyogasaŋśrīnarendra//ndaḥsakweḥkweḥnikaŋstrīdakĕmikarumṅögaŕbbhinīśrīsupatni,wr̥ĕddhālek·śrīghramolaḥwtĕṅiramatutuŕsaṅhaneŋgaŕbbhadibya,liṇḍū
taŋbhūmitejānarawatadumilaḥtrustĕkeŋswaŕggaloka,hum̐hum̐niŋdewasaṅghyeŋlaṅitajayajayan·sottaniŋbuddhajanma// 0 //ᵒatharisdhĕŋwatĕk:hyaṅikayanpamūŕṣitamamuṣpaniŋnāgara,pramu [ 4 ][ᵒo 3B]
ᵒo
kanaṭāharaśakrasakinnarādhipasurāŕṣidewa//kakṣaṇanumijilbhaṭārajinarūpaśūddhakularajaputrādhika,sukatamanaḥnarendralumihatsireṅanakpūŕwwariŋkādbhuta//ᵒapituwisaŕwwapayawināṣaśa
bhaṣmiriwijilnirānindita,tumitisumuṅkutāŕjjamabnĕŕbulewalikasuṣṭamāŕyyāhala,kimutatikaŋwujildadimagĕŋtapashir̥ṇganekasogakṣaya,karaṇanikaŋsarājyapadhabhaktyaṅastutirijöŋnarendrā-
tmaja//ṅuniṅusaŋwwaṅadyahidal̥mkamūhanisirāmihatkāsr̥ĕpan·,kakakakalennuweñamatuluŋpadhāṅdanihajöŋnirāṅdesuka,hanasirawr̥ĕddhakilyaniklīkarakwanikutus·narendrādhipa,palini-
ratankuraŋsapaṅikāŕjjasāmpunar̥pat·samākeḥmar̥k·//0//tanwaŕṇnanrilawasnirār̥jamanoharahinuniṅaniŋwwaṅiṅpuri,sāmpunrākwagnĕppituŋwulanikaŋdinatmubañusaṅsayātuha,kyātiŋśrī
[4 4A]
sutasomamanāmaniradenr̥ĕpatiwinuṅusiŋjagatkabeḥ,saṅkewaŕṇnanirāgawesukanikaŋbhuwanapinakamuṣṭiniŋhidhep·//lwiŕriŋswapnatuwuḥnireṅgalaṅadĕg·lagutalayukumārasadr̥ĕśa,solaḥbhūwanirekicumgu
pinacĕḥpacĕhañalukihetuniŋguyu,saŋsiptanrihuwusnirāpupakagötumaruṇaparipūŕṇnayuśrama,hyaŋniŋkiṅkiṅaṅiṇdarāt·smanirūpnirawahutumurunsakeŋtawaŋ//ndin·ṅganyaṅwaganĕswarāgasutar̥̄jakadisirasurūpa
digjaya,strīstrījropural̥ŋl̥ṅepukasĕkansmaralumihatisaŋnr̥ĕpātmaja,tĕkwanrasirekiwijñakaditanhanasiriṅanireŋpralāpita,baŋyyanratriguritnirekiwiniwekarinasanamaṅunlarehati//maṅkin·hibramanaḥ
nyayanmaṅĕniraśminirapinakadewaniŋpuri,ṣrajñeŋgītawicakṣaṇānwamaguṇawruhaṅinakibuddhiniŋpara,śāstrajñādikawr̥ĕcīttamasihiŋkasihanikamarāŕthakewala,saŕwwādbhutasaṅkariŋmanahanekatu [ 5 ][4 4b]
4
hutuhujinātmakeŋpraja//yekāhĕtunikaŋjagatpadhasubhaktimaluluwisirāmbĕkūttama,sāmantāpranuthīrayodhajugatanhanaluputimanaḥnikeṅhati,mwaŋrakryanmapatiḥjayendrasiratansipimanahirariŋnr̥ĕpātmaja,wiprāgrā
nupamādiniŋkuśalapaṇdhitanagaranayajñasasmrati//lumreŋrātsudageŋtrilokakajanāpriyanirakatkeŋpurantara,riŋswaŕggāsthanabhaṭāraśambhuparadewagaṇamilumaṅastawesira,ṅhiŋtekaŋsurakanyakāsmuwiwal·mihahimani
sireŋswanāgara,deniŋbuddhinirāgraheŋmadanatantramanalahamariŋsdĕŋrimaŋ//siṅgiḥyan·jinamūŕttiguddhakulawaṅśajawlawlaśāstrapāraga,siṅhitriŋbratayogamantrasatuwuḥsirasatatasubhaktiriŋguru,śrījñyāneśwarabajrarakwaguwu
saŋprabhugurunurasaŋnr̥ĕṣātmaja,nāhetunyatikaŋkawuṅkajanatandahatahlikasādhunūttama//buddhīśrīnaranāthamaṅkintlĕbsihirarisirasaŋnr̥ĕpātmaja,ṅhiŋstrīrātnawiśeṣayogyapasuṅesiramayugalarājaputri
[5 5A]
ka,tĕkwanrakwasirekinastwaknabhūpatipaṅucapirenareśwara,ṅkānāthatarakwamaṅjurusumiwyatumutarisiraŋwatĕkratu//ndansakweḥdirasaŋmar̥k·pramukasaŋdwijawarar̥ṣiśewasogata,kapwābhūti
wuwusnarendratuhudaŕmmakaraṇamagawejagatdhita,śighrāŋdūtakinonlumakwamar̥keŋnr̥ĕpasutamañjiṅeŋpuri,sāmpunprāptarisanmukānr̥ĕpatisaŋnr̥ĕpasutatumulus·maṅañjali//0//ᵒom·putraṅkubha
ṭārabuddhakinabhaktyan·tapramāṇeṅhulun·,swastyāstuprabhudhaŕmmamūŕttiṅusir̥ntāṅrakṣadhaŕmmasthiti,ᵒāpan·byaktahiyaŋgĕl̥hgĕl̥hikaŋrat·yankitekāndiri,paṅliṅgan·riwijiltaṅūnimagawetuṣṭā-
pramaṇeŋjagat·//saŋsiptanyatuhankurakwakitaratwānugrahaṅkwīkita,sakweḥsaŋparanāthayepkinaṅĕn·samantayoprabhu,sāmbyāsomahanekimāstwaknadontebhūmirājādhipa,ṅkārakryan· [ 6 ][5 5B]
5
mihateraranyapilihĕn·ndansiŋsayogyalapĕn·//tĕkwanrakwakitekimaṅgalawiśeṣāmumpunistryāhajĕŋ,rātnāswaŋmaṇirājapakṣicurigandansiŋl̥wiḥriŋjagat·,maṅgĕḥdr̥ĕwyaṅisaŋnarendrakaruhuntaŋjiwwa
niŋrātkabeḥ,yapwanlaṅghyanawādhadhaṇdhaniyataŋwwaŋyanprasaṅgheŋkita//lāwantanhanayuktyaniŋkadi-tuhan·kyāṅhiŋmatinyāsir̥n·,muktyaŋsaṅgamakāmatantramakadonputrātidhaŕmmottama,riŋbhāgādhika
padmadhaṇdhaglar̥ṇṭaŋbuddhawījākṣara,saŋhyaŋ[]buddawibāṇasuptayagĕṅĕn·riŋbyūhakāmaṇdhaka//yapwanmaṅkanadentanityamagawelampaḥsubhikṣaŋjagat·,mwaŋsakweḥbalayodhayekaparahĕnriŋtiśā
stranlaku,ᵒastamtaŋcaturāśramekaharinĕnriŋpañcaśilākrama,widhyāmwaŋbratalentapanyahuniṅandeśrinarendrādhipa//ᵒapanrakwahanekipaṇdhitamahāduṣṭātisādhunkaton·,muṅgwiŋmaṇdalaśiṣyasa-
[6 6A]
ṅghyawikṣĕk·strīstryāŕjjamakwehwiku,lentaŋraŋbiniŋprawiramasurud·saskāranaktīsnĕŋ,tanluptaŋpinaranyaliṣyamawaraḥdhaŕmmātmaḥsaṅgama//yekaṅdehuyaṅiŋtrilokamagawesaṅhārahārohara,siṅgiḥyansuta
tatwaniŋparamaśiṣyāṅkĕnkurūmwaŋbapa,traŋtraŋnyomahudansalaḥmasawtunyansaŕwwawijanwagu,tististaŋ-daśadeśaduṣṭamaliwĕŕgriŋtanpakālāṅasut·,//saŋkṣepanyaduwĕgtibānawaradhaṇdhāpaṇdhyayanmaṅkana,
sakweḥkweḥhikarampasanwalatuṅĕn·bwāṅĕnmareŋsāgara,swastaŋrātpalapanyaśiṣyanikatan·sampuŕprasiddhāhayu,diŕgghyāyuḥsirasaŋnarendratuhuyan·bhūpāklāṅrakṣarat·//sajñāśrīnaranāthidi
byakahidhĕp·lwiŕtiŕthaśuddhoṣadhi,siṅgiḥṅganyapuriḥniṅambĕkagawedhaŕmmātmajānindita,nistanyodayaśastrahatwajugatanmaṅgĕḥtkapniṅhulun·,deniŋbuddhikahīnapuṇyanakalisriŋwwaŋsinaṅgaḥprabhu// [ 7 ][6 6B]
6
yankāṅĕn·rusitiŋgiṇāmawajagat·tanwriŋdadhāṅenakā,sökriŋwiŕyyamahāmrabhāṣasakalāwakghyaŋjagatkāraṇa,rājānugrahawigrahekimagawebhaktyānikaŋrātkabeḥ,strirātnādhikadogabhojana-
pnuḥyekāmaṅunpātaka//tĕkwantankawnaŋsamiṅgahanasakweḥniŋmahāduŕjjana,stryānak·mwaŋku-lawaṇdhuyekahamĕsĕn·yāṅkĕnkal̥ṅkeŋjagat·,yadyan·rākṣasadetyabhūtamuburaŋrātdewato-
wyadbhuta,maṅgĕḥśatrutkapsaṅādiril̥hĕŋyanwīraśaktiŋraṇa//yapwansoŕsipikāśmalanyaninucap·byāktāṅhĕtiŋrorawa,rūkṣākweḥnikanaŋswarājyakahawaŋdhaŕmmāpratiṣṭeŋdaṅu,śūrātyantarikā
stawanyanatupisyanśatrunāśidbhuta,hiṅsapāpanikekatandwarumawuḥdhurākayośĕśwaran·,//saŋkṣepanyawuwuspatik:hajirisojaŕśrīnarendrādhipa,ndātansĕṅgahĕnalpadhaŕmmakudilā
[7 7a]
praŋwaktraniśśāsana,nantĕntanhanal̥nsakeŋparamaśūnyār̥mbaniŋpāŕwwata,jātīsaṅgamawighnamaŕgga-karaṇandinyāŋpanĕmwaṅhayu,//nāhanliŋnaranāthaputramawuwus·puḥtwasnarendrādhipa,mwaŋsakweḥparawīrayo
dharumṅömwaŋsaŋmahāśabdika,towin·ṅganyapadhomgönmĕṅĕnisaṅgup·śrinarendrātmaja,deniŋnwamnirasiṅhitiŋparamatogindrāmunaḥwāhyaka//ṅkārakryanmapatiḥjayendramawuwus·maŕmmāṅalamwas·r̥ṣĕp·,si
ṅgiḥliŋnituhankuyogyapituhun·desaŋmahāpaṇdhita,tan·gwāhyāknadenr̥ĕpātmajamanaḥniŋ-śūrarotteŋtapa,toliḥṅhanyataṅisnarendrakatilaŕmwaŋreṇarakryankari//milwaŋrātmaktĕŋpadhānalaha
sonĕk·mūŕccitākweḥmaṅā,ᵒastamtaŋbalawīrayodhakaplanpuṅgĕlmanaḥnyeṅhati,tanhomĕntikaṅambĕkiŋwwaṅinal̥m·strīkanyaṅgĕŋpiṅit·,ᵒāpanrakwanarendraputrakaṣasĕpnyāpūŕrtwageŋtilam·// [ 8 ][7 7B]
ndin·ṅwaŋtan·l̥l̥hātumiṅhalarirūmniŋmuṅsiriŋpūŕwwata,dhīrānwāmaprabhusukrawaŕttitanayādadyāparagyātṅö,cūŕṇnaŋmanmatharūpayekahamĕsönisromamundhyātmaka,göniŋwiŕyyawiśeṣarakwapadhĕmĕnriŋjñānaśantāsmra
tiṅgyurātnanopamatamrabandamararūmtāṅdepanasniṅhati,candrāŕkkādbhutapūŕṇnatapwarisdĕŋniŋmeghakaṅwanriris·,śastrājñādhikapaṇdhiteŋkujabhūmyātyantariŋniṣpala,maṅkākṣatriyajanmarājasutayanmaṅsyāmriheŋśūnyatantyaŋ
towinrakwahanekadhaŕmmakar̥ṇgādesaŋmahābhikṣuka,wr̥ĕddhyānakputuyogyayekapasuṅeŋmattāpitānindita,widhyāgocarakiŕṇnaśiṣyapasuṅeŋdhaṅgukantākrama,dhaŕmmādeśaddhalakṣaṇatapā-
nundānriŋrātkabeḥ//0//kayogyanikamaskurakwajugasakṣaṇasumilihanenareśwara,ᵒamuktyaknalābhaniŋjayamamr̥ĕddhyaknasutasutantrakottama,wuwuspwakawaśaŋmanaḥlicinikāpagĕha-
[8 8A]
tiśayawr̥ĕddhyaniŕmmala,samaṅkanarendraputramusireŋgirisumikĕpasandiniŋtapa//kunĕŋphalanikekitanpagawayāmbĕkadalahasaduḥkaniŋjagat·,narendrasiralīṇasāmpunatuhāndinasayutarisaŋnr̥ĕmā
tmaja,hanapwaritaṅisnikaŋstryanakatowitanucapanawaŕṇnabañcana,purīsahĕyĕṅiŋpadhamwanikatankahataknatkapmahāŕddhika//0//nādejayendramawuwus·rinarendraputra,dhaŋhyaŋmahoṣadhipurohi
tawijñāmojaŕ,yogyakirakwarihatūŕnyamahātibhāgya,siṅgiḥpuriḥniṅatibhaktiwiśeṣamantri//lāwanmuwaḥtmahikekinanindhyasūkṣma,hansaṅkariŋmar̥namuṣṭiwaraḥmunindra,nyāŋsaptayogaglar̥ntasa
hendikanya,byaktaŋswacittamamagĕḥtkariŋnirātmya//nyāŋśūnyapājaraliŋtamareŋwanādri,ṅkerāgyaśūnyatatmaḥnikamerutulya,riŋśūnyanāgarapadhanyanamuktipāpa,yantan·wruḥhiparamaśū [ 9 ][8 8B]
8
nyaśinunyaniŋṅwaŋ//saŋsiptatekiwawusiṅwaṅijöŋkarāŕyya,tanwaŋmawalkalajugekapinaṇdhiteŋrāt·,tanmaṇdhirūpatuwitansimaliṅgamūŕddha,wahyātmatowiktayanmakamūŕttisaŋhyaŋ//yapwanwiśeṣaratumaṅgalate
kipāpa,yanpa//rūpajugamaṅgahataṅkadibyan·,dohaywamaṅkanatkapnaranāyhaputra,jñānātiśuddhaparamāŕthawiśeṣamulya//saŋpaṇdhitāŕyyanagarīkaṅuśānatonĕn·,strīrātnapājaranireki
mahātirāmya,līlāgagāmatunirūmniṅakuŋkalaṅwan·,lolyānacaḥsiranamuktisase-niŋken·//r̥jāsamādhiringĕpniradhīracītta,ṅkānetṅaḥmiṅiṅarūmmalurūsugaṇdha,mantranyatapwar̥ṅihika
knansmarāmrat·,suswāŕjjalepanayayantumamwaŋkasiddyan·//nāliŋdwijendrasahaśāstrasahopadeśa,saŋśrinarendrasutasāŕjjawayatnamojar·,wruḥṅwaŋmatekiyanasiṅgwananiŋmayoga,
[9 9a]
yanpaṇdhitaŋmanahacintyawiśeṣariŋrat·,//ṅhiŋduŕllabhekisaṅanĕmwasireŋswarājya,saŋnisprayojanayayansirakepwanambĕk·,deniŋbyamoharikaśaktiniṅindriyāŕtha,rsāgsādiyekamagawesasariŋka
mokṣan·//kakyātiriŋgiriyatoṅhwaniŋmayoga,monsetrasinduwanaduŕggabhawankar̥s·r̥s·,riŋśūmanyamaŕggatuwiyogyaṅanuŋyabhūra,saṅkeŋkadhatwanusir̥n·paramottameka//nsāhanwuwusnira
tatankawnaŋwinighnan·,śrīhastinendrakalawannaranāthapatni,kĕdwāmarabyaknaliŋnirakwamaṅke,rūjansireŋnagaradeparawīrasaṅghya//ndanriŋsamantarasurupnirasaŋhyaŋṅāŕkka,sāmpunlugasripapupu
lnaranāthariŋjro,saŋśrīnarendrasutaśrīghratkeŋswaweśma,mwaŋwīrasenahumiriŋpadhadibyarūpa//0//tistismāsapiliḥtabeḥpatikjĕpniṅakmitisiraŋnarendratanaya,mampĕḥ‌śabdanikaŋgarantuṅala [ 10 ][9 9B]
9
ṅöl̥ṅĕṅasĕpimanaḥnikaŋsanagara,ṅhiŋrūmniŋjayagaṇṭhigaṇṭhakar̥ṅömawuranikapikandĕliŋpurahumuŋ,deniŋkwejaḥnirasaŋmahottamahumastwajayajayarihaywasaŋnarapati//ndansaŋśrīsutasomatekisiratan·mr̥ĕmu
maṅĕnituwuḥnirekisiwinĕn·,kewr̥ĕndenimanaḥnirākahr̥ĕtibhūktyanipaṅawaśaniŋpuŕṇabbhawagati,ᵒāpantanhanalensakeŋtapajugāhulahaknatkapmahājanapada,pāŋniŋyoganirakrayekanasdhĕŋhawanani
ṅumusiŕnirātmakahlĕm·//nāhanhetunirekiśighranumijil·mlatilulutireŋyayaḥbibisinĕr·,sāmpunprāptasireŋpaṅastryananikaŋbalahinaliwatanpadhāmr̥ĕmaturū,sakweḥniŋghupurāṅdadak·mṅatata
nwinĕṅaknitkapnarendratanaya,deniŋjñānawiśeṣatanhanawnaŋhumaparaṇarimuṣṭiniŋtwasinamĕr·//byātitanriwijilnirāṅiduladoḥkadilakuniṅanukṣmakĕnhuripnis·,prāptedeśaripiṅgiriŋpuramawāŋ
[10 10B]
śaśadhararisamīpaniŋpasawahan·,waŕṇnanśrīnaranāṣamepukapĕgansirarihilaṅisaŋnarendratanaya,tantraṣṇeŋdhalaniŋprabhūttamanimīttaniṅaṅĕnĕsipāmr̥ĕmiŋbalagaṇa//sāmpunrakwapinetsireŋnagarasiŋparana-
nirataṅūninorakatĕmu,yekāhetunikaŋsarājyamanaṅis·kadikapjahanātririŋpurahumuŋ,mūŕccāśrīnr̥ĕpatīśwarīkapatitan·wnaṅanahĕnitibradiŋlarakinĕl·,tandwādānisirāṅliṅatiwuwusniranaṅura-
yaniŕṇnakĕnhatitĕñuḥ//0//ᵒahānakutuhankuhaḥsipilalistabapatanmlasmaṅaŕyyaken·,haṅisyanimatākutanbsuramakpakapituturisandiniŋnaya,ndikuṅgwaniculuḥsuluḥhulusāsihahidhĕ
parisaŋdareśwara,gumantyasiwiniŋjagatkitapaṅöbananiṅaśaraṇeswanāgara//ᵒujaŕkukinñĕpkuyekamamaṅuṅeṅisukadimanaḥnareśwara,marāṅr̥ĕsimanismanistasaphalānulusasĕmubhaṭāharamanmatha, [ 11 ][10 10A]
10,
lalupwarituhantasūkṣmarikjĕpniṅakaŕmitumareŋtapowana,sumāddhyarikatĕmwaniŋparamaśūnyatanar̥pithīŕyyasaŋprabhu//syapānuṅusir̥nkurakwamakajītitariwuyuṅisaŋnureśwara,piliḥtanagĕgĕḥlaraṅkuyadiyan·,
rwatĕluṅanakakāŕyyariŋpuri,kitapwajugatanhanāṅuwuhatansapinalapalariŋhuluntĕmĕn·,ᵒudhūl̥hĕṅatākumatyasapadinkitatanumuliheŋswanāgara//nahantaṅisiraŋnarendradayitāmakinapuharaluḥniṅaŋ
r̥ṅö,narendrakamatĕṅgĕṅĕnsiranaṅepwanumĕkĕhapatanwriṅenaka,riṅūnisiratansakeṅimaniman·madahirarinareśwarātmaja,nirāwarewaraṇayogasandiparamāŕthakaraṇaniṅanĕmwakĕnsuka//
rikaŋkṣaṇabhaṭāharabuddhasakalānurunisiramadadyaṅātmaja,tinūtnipaṅidhamnarendramahaṣīriwijiliranapūŕwwariŋjagat·,waliṅkiramatekituhwamalar̥ṇsaphalasiwinĕniŋswanāgara, [ 12 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/12 [ 13 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/13 [ 14 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/14 [ 15 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/15 [ 16 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/16 [ 17 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/17 [ 18 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/18 [ 19 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/19 [ 20 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/20 [ 21 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/21 [ 22 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/22 [ 23 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/23 [ 24 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/24 [ 25 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/25 [ 26 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/26 [ 27 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/27 [ 28 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/28 [ 29 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/29 [ 30 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/30 [ 31 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/31 [ 32 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/32 [ 33 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/33 [ 34 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/34 [ 35 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/35 [ 36 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/36 [ 37 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/37 [ 38 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/38 [ 39 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/39 [ 40 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/40 [ 41 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/41 [ 42 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/42 [ 43 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/43 [ 44 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/44 [ 45 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/45 [ 46 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/46 [ 47 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/47 [ 48 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/48 [ 49 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/49 [ 50 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/50 [ 51 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/51 [ 52 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/52 [ 53 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/53 [ 54 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/54 [ 55 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/55 [ 56 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/56 [ 57 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/57 [ 58 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/58 [ 59 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/59 [ 60 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/60 [ 61 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/61 [ 62 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/62 [ 63 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/63 [ 64 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/64 [ 65 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/65 [ 66 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/66 [ 67 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/67 [ 68 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/68 [ 69 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/69 [ 70 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/70 [ 71 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/71 [ 72 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/72 [ 73 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/73 [ 74 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/74 [ 75 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/75 [ 76 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/76 [ 77 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/77 [ 78 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/78 [ 79 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/79 [ 80 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/80 [ 81 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/81 [ 82 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/82 [ 83 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/83 [ 84 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/84 [ 85 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/85 [ 86 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/86 [ 87 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/87 [ 88 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/88 [ 89 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/89 [ 90 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/90 [ 91 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/91 [ 92 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/92 [ 93 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/93 [ 94 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/94 [ 95 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/95 [ 96 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/96 [ 97 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/97 [ 98 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/98 [ 99 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/99 [ 100 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/100 [ 101 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/101 [ 102 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/102 [ 103 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/103 [ 104 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/104 [ 105 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/105 [ 106 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/106 [ 107 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/107 [ 108 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/108 [ 109 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/109 [ 110 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/110 [ 111 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/111 [ 112 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/112 [ 113 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/113 [ 114 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/114 [ 115 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/115 [ 116 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/116 [ 117 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/117 [ 118 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/118 [ 119 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/119 [ 120 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/120 [ 121 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/121 [ 122 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/122 [ 123 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/123 [ 124 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/124 [ 125 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/125 [ 126 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/126 [ 127 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/127 [ 128 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/128 [ 129 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/129 [ 130 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/130 [ 131 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/131 [ 132 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/132 [ 133 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/133 [ 134 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/134 [ 135 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/135 [ 136 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/136 [ 137 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/137 [ 138 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/138 [ 139 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/139 [ 140 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/140 [ 141 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/141 [ 142 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/142 [ 143 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/143 [ 144 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/144 [ 145 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/145 [ 146 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/146 [ 147 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/147 [ 148 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/148 [ 149 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/149 [ 150 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/150 [ 151 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/151 [ 152 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/152 [ 153 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/153 [ 154 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/154 [ 155 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/155 [ 156 ]Kaca:Bali-lontar-kakawin-sutasoma-250ppi.pdf/156