Gaguritan Basur 01

Saking Wikisource

Deskripsi[uah]

Bahasa Indonesia[uah]

Geguritan Basur 01 menceritakan tentang kehidupan I Nyoman Karang yang mempunyai dua orang anak perempuan yang bernama Sokasti dan Rijasa. Anak Gede Basur yang bernama I Tigaron ingin menikahi Sokasti dan meminta ayahnya untuk melamar. Lamaran tersebut ditolak oleh Sokasti. Tigaron mengancam ayahnya, bahwa ia akan bunuh diri jika tidak bisa menikah dengan Sokasti. Gede Basur kemudian melakukan ritual di kuburan untuk meminta kekuatan gaib untuk menyakiti Sokasti. Pada akhir cerita, I Kaki Balian berhasil menyelamatkan Sokasti dari sakit yang disebabkan Gede Basur.

Naskah[uah]

Gaguritan Basur 01
167Gaguritan Basur 01

[ 1 ][PERPUSTAKAAN
KTR.DOKBUD BALI
PROP. BALI
G/III/1/DOKBUD
Nama/judul : GAGURITAN BASUR
Panj. 30 cm. Leb. 3,5 cm. Jml. 19 lb.
Asal : Paya, Amlapura, Karangasem.]
[1 1A]
Nama/judul : GAGURITAN BASUR
Panj. 30 cm. Leb. 3,5 cm. Jml. 19 Lb.
Asal : Paya, Amlapura, Karangasem. [ 2 ][1 1B]
1.
ᵒaum̐ᵒawighnamastu.ᵒithigaguritanbasuŕ.0.1.pukulunhyaŋkawīśwara,miwaḥsaŋhyaŋsaraswati,
tĕmbetityaŋṅawegita,woŋhabyankewutmaṅutus·,mintagitatataṅisan·,dewahajī,la
ṅgyatityaŋtanjantuya.0.2.kocapanhiñomankaraŋ,mahumaḥdibañjaŕsarī,maṅĕlaḥ
pyanakdadwa,naṅhiŋsamihĕluḥhĕluḥ,nekĕlyanhadanina,hisokastī,necrikanhir̥ja
[2 2A]
sā.0.3.hadĕglañjaŕsanabāndat·,-kĕñuŋmanismaṅedanin·,tulyakāditilo
tama,nasolaḥmanudutkayun·,mararāmalintaŋtr̥ĕṣṇa,kataḥmuji,daŕmmahalusdano-
hoya.0.4.nisokastimañĕmpaka,cĕnikgaliŋhadĕgputrī,subatutugdahapisa
n·,wĕdananemĕloklumlum·,buka-bulanepūŕṇnama,maṅedanin·,tulyaratiḥ [ 3 ][2 2B]
2.
maṅasmara.0.5.mañamakalintaŋtr̥ĕṣṇa,twarabisadr̥ĕṅgiciṅiŋ,rarāmanñakalintaŋᵒe-
man·,bisamaṅulaninguru,hiñomankaraŋṅastapa,ṅajapsahi,pyanakedadwāṅgendewa.0
.6.hiṅĕttityaŋnenesuba,karibyaŋhidewanehurip·,hiyadidumarahawoto
n·,byaŋhidewamaṅaṅguŕ,kajananjumaḥ-derampag·,mamipisin·,tĕkĕdjumaḥma-
[3 3A]
mulisaḥ.0.7.ṅorahaŋñakitaŋbasaŋ,kagetgadhaŋprajani,bapaṅĕluŕgrakgrak·,pisa
ganetĕkanuluŋ,balyanliyutanibalyan·,padhaprapti,dapĕtaṅasubapĕjaḥ.0.8.de
rampagraris·yaṅudal·,maṅawowodprajani,bapahĕñagbukaboŕboŕ,kapo
kohidewahĕnu,makadadwanuṅgutityaŋ,ṅantuŋhurip·,taṅarindewapaŋmĕlaḥ.0. [ 4 ][3 3B]
3.
9.hawakcriktwarabisa,hikakibalyantra-ṣṇahin·,gidadoŋ∅ŋkalokaṅadĕkid·,
holasindaŕṣaṇatuyuḥ,hidihinsikapihawak·,neneśakti,mahadanśiwasumĕdaŋ.
0.10.hawakkĕliḥsubaṅāndaŋ,dĕmnĕninhakmuwani,hĕdapaticacalodoḥ,manu-
wukindĕmĕnkayun·,hapaŋkĕdhikpasĕlsĕlan·,tĕkenñahi,palajahijwamatiṅkaḥ.0.
[4 4A]
4.
gṅamaḥ.0.13.tahineñenkaṅawnasaŋ,hawakelyumabaliḥ,kambĕntĕlaḥpaca
lpmpoŋ,jajahitanemahiṅkut·,sadiḥjĕṅaḥbapamulat·,tĕkenñahi,pinĕḥ
pinĕhaŋdirāga.14.hĕdabpgbogboñjaḥpĕta,kĕdeketunatunahin·,jĕ
bĕnsĕkĕnaŋmapĕta,hapaŋsidḍanesuma-put·,magawesĕjĕnsĕkĕnaŋ,hĕdaguṅjiḥ [ 5 ][4 4B]
11.dhaŕmmapatutetuladaŋ,bhaktiriŋde-wadalali,ṅaliyonṅaturaŋcanaŋ,mabhakti
rarismakiduŋ,sahiñampatdisaṅgaḥ,hapaŋtitik·,hiniḥpunaŋmakasakaya.0.1-
2.lamunṅĕlaḥpipispatpat·,nedadwasĕpĕlpaŋhilid·,hadaśamaṅĕlaḥjinaḥ,
lalimasĕpĕldibuŋbuŋ,maklohadahantosaŋ,bĕlyakulambi,hĕdagoroḥbuda
[5 5A]
baṅgaṅĕlaḥkawiṣayan·.0.15.matastrahadgĕmbagĕmba,sahimasiḥpalajahi
n·,haṅgenmañuluhinrāga,hapaŋtĕpukkālahayu,tiyiṅaŋhapaŋpasaja,sadhyaririḥ
,swaŕggabapatanpabeya.0.16.hĕdaṅadenhawakbiṣa,dĕpaŋhanakeṅadani
n·,hadadewasumbaŕsumbaŕ,hanakjaniliyuburuḥ,subabiṣaṅawedhaya,hula- [ 6 ][5 5B]
5.
tkāsiḥ,basaŋhawakekiruka.0.17.padabisaṅaiwedhaya,muñimanisma
manĕsin·,taṅarinhawakkalaran·,patawuhihawaklacuŕ,ñahiṅĕlaḥbapatuwa,
sayanpaliŋ,kewalanagiḥmadahaŋ.0.18.hĕdamaṅalahinbapa,balutnawapadi
dihin·,tityaŋludiḥtiwasṅurag·,ṅayiḥgawetwaramampuḥ,palajahanmase
[6 6A]
waka,tĕkenwaŕggi,mabrayahapaṅabisa.0.19.damaṅutaŋrāga,pada
l̥mdimememati,yadindewaṅawehutaŋ,memebapamilusuṅsut·,tulusbapaka
narakan·,yantanñahi,bisamaniṅkahaŋhawak·.0.20.ketodewajahi
ṅĕtaŋ,bukabapañahicĕrik·,hadatatwanñaner̥ko,hidahyaŋbhaṭara- [ 7 ][6 6B]
6.
wiṣṇu,sar̥ŋhidahyaŋbrāhma,ṅakuśakti,katuruninhidapuṣṭaka.0.21.puṣṭakane
saŋhyaŋśiwa,matanĕmjĕgĕḥṅalaṅit·,hyaŋbrāhmaṅaliḥmanekan·,hyaŋwiṣṇumaṅaliḥ-
tuwun·,kayaŋjanitwarabakat·,saṅkanakĕtil·,toyaneṅulaḥnuhunaŋ.0.
22.hapineṅulaḥṅamĕnekaŋ,ketokatatwanñaneṅūnī,hadadewasumbaŕ-
[7 7A]
sumbaŕ,sukĕḥdadijadmapatūt·,tiṅkaḥkādiṅaliḥsahaŋ,mamĕsĕlin·,lamuniṅa
nemaṅaba.0.23,palapanebukamanĕgak·,dĕpaŋhandaplabuḥgigis·,bwastĕ
gĕḥbahanmanĕgak·,yanlabuḥbawoṅehĕluŋ,ketor̥komuŕkkatwiña,saŋña
ñahi,hadahanaksudḍiśanta.0.24.lamunmr̥ĕkakpatasowaŋ,ṅutaŋṅutaŋ- [ 8 ][7 7B]
7.
sahimuṅil·,waŕggibāliyuditanaḥ,-brayamitraṅucapliyu,tandĕmĕnmamĕtayaŋ,
tohimpasin·,phalanñanetosiŋmĕlaḥ.0.25.ṅĕlaḥpyanakdadipĕjaḥ,ṅu
huscrikcrikmati,ketokojarantanpabeya,dadokoyasalaḥhaṅkuḥ,ṅaliḥ
beyaṅaliḥhamaḥ,hibukpaliŋ,huwuŋkohospitralayaḥ.0.26.bapa
[8 8A]
boṅolbwinbuta,kewulamahanmaṅĕliŋ,brūlaṅukwatsida,suŋsaŋcarikpati
jukjuk·,bukatuṅkadpĕtĕṅan·,hibukpaliŋ,bhaṭāraᵒiśwaraṅāyaṅaŋ.0.27
.tondentutugmakaruṇa,sagetpisaganñaprapti,rāmabādewantigaro
n·,pĕseṅanhigĕdhebasuŕ,bawoŋmalasadacĕpag·,jeṅgotkumis·,sĕl̥ [ 9 ][8 8B]
8.
msĕl̥mmatabarak·.0.28.nadta-dmadhikmatututan·,macĕdesrarismali-
ṅgiḥ,manaḥñanepapolosan·,hiñomankaraŋmasawuŕ,bĕligĕdhehulidi
ja,tumbenmahi,suwetoŋtahenma-ṅguran·.0,29.higĕdhebasuŕha-
ṅucap·,hapakemanhicaŋhadi,bĕlitĕkahulijumaḥ,makeliŋtr̥ĕṣṇane-
[9 9A]
dumun·,bĕliwantaḥbablakasan·,tĕkencahi,nawihiwaŋsinampura.0.
30.bĕliṅidiḥpūjawedha,pañupa-tanmanaḥkiŋkiŋ,bĕliwantaḥnunashiccha,
hawakbĕlimutaŋmulut·,yantanjahihaweḥsuka,maṅicanin·,tulusbĕlika-
narakan·.0.31.bĕliwantaḥmapatutan·,mañamatĕkeniŋcahi,ni- [ 10 ][9 9B]
9.
sokastihidiḥhicaŋ,hitigaronhaṅgonmantu,kentĕndĕmĕnemapyanak·,ka-
ṅgocahi,bĕliwantaḥmanarima.0.32.hiño∅ŋmankaraŋhaṅucaptityaŋṅiriŋka-
∅ŋyunbĕli,dĕpaŋketondenmaṅoyoŋ,tityaŋnunariyaŋdumun·,tityaŋbĕlogtwara
bisa,wantaḥṅiriŋ,sadyatansadyahĕda-suka.0.33.tondentutugmakaruṇa,
[10 10A]
maliḥhanatawoŋprapti,kapranaḥsānakamisan·,pĕseṅanhimadhetanu,ma
rerod:hajakadadwa,yamaliṅgiḥ,hiñomankaraŋmañapa.0.24.madhe
hulidijabusan·,nīmadhetanuña-wurin·,tyaŋbĕlihulijumaḥ,makeliŋ
tr̥ĕṣṇanedumun·,hitīŕthayajumaḥjwaŋ,hajakdini,kaṅgodĕmĕnemapyanak· [ 11 ][10 10B]
.0.35.tityaŋbĕlogtwarabisa,ṅĕlaḥpyanaktuwaḥhadiri,makĕjaŋto-
dadicara,sahisahiyamaṅimuŕ,busanbusankabañciṅaḥ,gĕñjaŕgĕñjiŕ,tĕkĕ
djumaḥyamacara.0.36.hisokaṣṭiyamaṅucap·,bapayantĕkanimu
liḥ,tundenmahibĕlinhicaŋ,ṅudajumaḥyamaṅimuŕ,busanbusankabañci-
[11 11A]
ṅaḥ,gĕñjaŕgĕñjiŕ,tĕkĕdjumaḥyamacara.0.37.higĕdhebasuŕyabuda
l·,maṅambulmanikulmadhik·,bahumaratĕkĕdjumaḥ,hitigaronsĕmuguyu
,kenkenbapatundenhicaŋ,kĕ∅ŋmamahopadhik·,rarāmanñālonaṅucap·.
0.38.bapasubakĕmabusan·,tanpagaweṅutaŋmuñi,rarāmanñasu [ 12 ][11 11B]
11.
batĕṅaḥ,dahanelenbudḍinipun·,dahapbapamamĕsĕnaŋ,hanakmwani,hitīŕ
thatagiḥhajaka.0.39.ketoheweŕṅawejĕṅaḥ,ṅaṅaḥmaṅraṣadihati,
hitigaron·yamaṅucap·,mĕnĕŋbapabayalacuŕ,twaḥwidhimaṅadakaŋ,bukajani,
hanakedumadijanma.0.40.janmaparankenesasaŕ,siŋkĕnĕhaŋdadipĕliḥ,piŋ
[12 12A]
solasmapadikkado,makĕjaŋmaṅaliḥhaṅkuḥ,dadihĕṅĕbtwarañak·,hawaksugiḥ
,danadhaŕmmasasajayan·.0.41.-yantoŋbajat:hantuktityaŋ,mamañjakinniso
kasti,tityaŋmaṅlampusaŋjiwa,rarāmanñanemasawuŕ,manadewadewejbapa,
yantansapiḥ,norasudḍamanaḥhiṅwaŋ.0.42.janisubasandikāla,higĕ- [ 13 ][12 12B]
12.
dhebasuŕyapĕdiḥ,kasetramanampacani,maṅabayasaṅgaḥcucuk·,siyapbiyiŋba
ntĕnanña,buratwaṅi,daluwaŋrajaḥñaduŕgga.0.42.rarismanabdabaŋyoga,
samirāganeñuṅkalik·,subawiṣṇumariŋbrāhma,subayamasukutalu,rari
smaṅambahaŋrarāma,lantasnudiŋ,layahetĕkĕdkataṅkaḥ.0.44.rarisña
[13 13A]
mbaḥhidĕŕkiwa,mwanereŋreŋbwinrakri-k·,bukatabwanemaboŕboŕ,matane
malodlodpĕlud·,rarismañalukpatolaḥ,haṅgenkampid·,makĕbĕŕṅaṅgaŕ
kalewaŋ.0.45.mumbulñiŋlṅuñjaŋṅawaŋṅawaŋ,bukahamoŕmariŋkaṅit·,ka
jantramurubmuñjaŕ,madhikalibkĕbyaḥkĕbyaḥ,tuhunjumaḥnīsokastī,maṅula [ 14 ][13 13B]
13.
ntiŋ,dihakanemasaṅgĕladan·.0.ketohumaḥkāditĕgal·,nora-
temboktanpadindiŋ,norapaṅkuŋtusiŋjuraŋ,katonsatṅĕnaḥsāmpun·,nīso
kastikatahurag·,yamaṅilgil·,duwuḥduwuḥbukatiwaŋ.0.47.rarā
manñanemamantra,cambrabragśiwasmr̥ĕti,baṅunmaṅĕ∅ŋñjiŋtindamaŕ,suluhinpya
[14 14A]
nakelayu,pisaganñanendĕḥkataḥ,mañagjagin·,hadamaṅĕñjitaŋdamaŕ
.0.48.hadañimbuḥmakpakbawaŋ,ṅupincuṅuḥṅĕnahinkopiŋ,lantasdane
manudiṅaŋhitīŕthayasadhĕkditu,bu-kapaliŋyabĕlbĕlan·,lantasñĕrit·,tu
luŋtityaŋratubapa.0.49.hikakibalyanprapta,subayamatuṅkĕdtaṅiŋ [ 15 ][14 14B]
14.
lantasdanemanudiṅaŋ,tuñjĕlinhapibadawuḥ,badaṅinbadajasĕlod·,habaŋ
gagitik·,dahatayamalihat·.0.50.pisaganñapadhatĕka,hadama
ṅabayaŋsundiḥ,hadamalahibkapawonhepot·,majajĕmakanmalu,kakima
suwicacakaŋ,padhagati,hikakibalyanmanĕgak·.0.51.nīsoka
[15 15A]
stiyakayoga,minantrandewiŋtriśakti,miwaḥhyaŋwiṣṇupañjara,supragola-
nekaturun·,hikakiyamaṅr̥ĕgĕpaŋ,saŕwwal̥wiḥ,mānuṣaśaktimaṅlĕkas·.0
.52.saŕwwasanḍibajraṅkāra,saŋhyaŋ-kulputiḥmaṅaji,miwaḥhyaŋśiwasamĕ
daŋ,jarasaṅgaragagutuk·,mpuwi-nacadhuśaktya,duŕggamiriŋ,miwaḥgnipa [ 16 ][15 15B]
15.
supati.0.52.saŕwwawreᵒastramakute,wedhajapahyaŋsamadhī,subawindhu-
mariŋnada,miwaḥhyaŋtripadmamurub·,mijilsaŋhyaŋsuŕyyacandra,sakiŋnadi,manura
nmr̥ĕtariŋrāga.0.54.subaᵒatmamuliḥtuṅgal·,hisokaṣṭiyamaṅliliŕ,
maṅucapucapwadhana,rāganemadhapalayu,muwagadhaŋsĕṅalsĕṅal·,yama
[16 16A]
ṅĕliŋ,hikakibalyanhaṅucap·.0.55.kipĕkaŋrāganhidewa,nunastundune
mantrahin·,nisokaṣṭinaṅisṅipĕkaŋ,mantraninpamalitujuḥ,hajahankage-
tyahilaŋ,mal̥tik·,sakitemukṣaḥtunduṅa.0.56.hibasuŕbabwanna
huṅaṅal·,subamakitamalahib·,hibalyankatonṅañcoroŋ,ndiḥmuru [ 17 ][16 16B]
16.
bkadigunuŋ,hadahalashadatukad·,haṅintarik·,tidoŋmanahetujuna.
0.57.yanpakṣayaŋmatiṅgal·,buṅkustoŋdadimagĕdi,hadabalyanmaliḥpra
pta,haṅiŋtwaranawaŋlad·,grakgakgampaŋgampaŋ,nīsokaṣṭī,hĕjukbhutadipĕ
dhĕman·.0.58.prasasantune-tĕtĕpaŋ,gahecanaŋl̥ṅawaṅi,gahe
[17 17A]
soroḥtatĕlu,waŋbantĕnepadhamaṅiyu,pipispadhañataksolas·
,dadwamuliḥ,dicihabĕsikdisaṅgaḥ.0.59.caruneneditĕbenan·,
nasihakĕpĕllanbawaŋhatĕbiḥ,hibasuŕᵒicchamipūṅaŋ,balyanlayaḥpatiluyu
d·,ṅludinhanakkalaran·,ṅulaḥtidhik·,twaranawaŋpajagatan·.0. [ 18 ][17 17B]
17.
60.hibasuŕjaniṅireyaŋ,subamakitamagĕdi,hatinñanesubamaras·
,totonanbalyanetĕdun·,dadarinjiwanejuwaŋ,bĕkĕlmuliḥ,masariyu
tñandĕŕjiwa.0.61.balyanebaḥmanuṅkayak·,ṅuyakpañuḥṅuyakmasi
,tahicaciŋmabrarakan·,sĕṅalsĕṅalṅipuḥtanduk·,hadaheweŕsasa
[18 18A]
jayan·,kĕmapahid·,ṅudyaŋdiniṅutaḥbayaŕ.0.62.bukatwaral̥kaŋhawak·
,jumaḥhanakeṅuyaktahi,busanbusanñikutkaraŋ,daditanṣunemaṅimuŕ,do
ṅkesasantunekiraŋ,hajakmuliḥ,ha-jakmuliḥ,ṅudyaŋdiniṅutaḥbayaŕ.0.62.
bukatwahĕhaṅĕl̥kaŋhawak·,jumaḥhanakeṅuyaktahi,busanbusanñikutkaraŋ, [ 19 ][18 18B]
18.
daditakṣunemaṅimuŕ,doṅkesasantunekiraŋ,hajakmuliḥ,pahidpahid·
yadijalan·.0.ᵒithikawīśwara-ṅaranbasuŕsamapta.pupuḥñaneginadha.
puput·.0.naskaḥñanekāmbilsakiŋturunanrontal·,lehadĕdh·,tik:hantu
kkomaŋmaŕyyadi,taṅgal·,∅ŋ,20,januhari,1984.puputsinurātriŋra
[19 19A]
hiṇa,ca,pa,ᵒukiŕ,taṅgalkalendĕŕ,20,januhari,1986.0.kṣamatityaŋ
hiwayansamba,sakiŋbañjaŕkubuhañaŕ,deśakubutambahan·,buleleŋ,siṅarā
ja.ᵒaum̐,śanti,śanti,śanti,ᵒaum̐.0. [ 20 ][19 19B]
19.

Cingak malih[uah]