Aneka-Warna Tjakepan Kaping Kalih, Pepaosan Bali Kesoerat Antoek Aksara Belanda/Njamak

Saking Wikisource

[ 34 ]36 Anake ane majoes mepemoelǎ-moelaan; ento singda inget tekening pekarangannē lakar tan peadji, kerană toesing adă pemoelă-moelaanne. Anakē memoelă pemoelă moelaan, ento soēmasat anak njetjēlēngin pipis, anggonă ngadianin ditoeannē, apanga pianak-pianaknē namaang disoebannē kalahină mati. Boeat pekaranganē, jadin linggah, lamoen-toesing adă pemoelă. moelaannē; sinah toesing amoen apă adjinnē, kerană pekara- nganē poejoeng, jan mară djangin pemoelă-moelaan singdă pati lioe petoepoennē; nanging jēning anē ngelabang anteng ngedjangin pemoelă-moelaan, mekelo-kelo pedas dadi lemek, kerana didjanandjă adă poenjan kajoe, ditoe pepes loeoenină baan oedjane. Apă boein don-don kajoenē aně soebă oeloeng ento jan soebå berek, lantas dadi lelemekan. Jening pekara- ngane toesing misi pemoelă-moelaan, jadin sai-sai oedjanan, pedas enggal toeh, wireh tanahē galang, toesing adă naonin. Ento kerananne mani poean jan tjai ngelah pekarangan, an- tengin ngedjangin pemoelă-moelaan, apangă pekaranganē dadi lemek. Tegarang njambat soroh poenjan kajoe ane enggal gedē, oepamannē; dapdap, waroe, koetoel Keto masih koedang-koedang poenjan kajoe ane kajoennē katos, loeire: poenjan djati, tjendană, kajoe areng, ......

22. NJAMAK.

Djaran, sampi teken kebonē ento boeron ane keliwat me- goenă. Tandoeknē, toelangnē, tekēn koekoennē dadi anggon barang-barang megenepan. Apă boein beloelangnē. Oeli di- Bali toesing pati amboel apă lioen beloelang sampinē meadep ketanah soenantară, kerană di-Bali langah anakē nampah sampi. Sampi moeah kebonē anē lakar tampahă ento patoet keperiksă maloe, djalanē oeboelanē totonan kegeringan, anē bisă ngelahlahin. Jan soebă sinah boerone en to kegeringan, toesing pesan keloegeră nampah. Sedjawining kēto jan boe[ 35 ]37

ronē ento beling wiadin enoe dadi manakan, apā boein enoe kereng anggon megaē, masih toesing pesan keloegerǎ nampah. Di-Djawǎ sampi moeah kebonē anē lakar tampah pedjanginē tjetjrēn maloe, dibebokongannjanē keetcap. Jēn adǎ boeron tan peetjap laoet ketampah. ento soebǎ sinah kearanin nampah sampi muah kebo malingan ; dadianjǎ kēweli pesan lakar ngadep belulangnē.

Beloelangē ento keamak ; tingkahē njamak kēnē : Beloelangē anē marǎ marǎ pesan beloelanginǎ oeli diawak sampinē ento basangnē ketelahin maloe. apangă kedas, kekerokin, mangdēnē enoe beloelangnē dogēn ; isi-isinē anē enoe ngatoet, laoet kadjemoeh, petang dikeboesē, nganti ngeritik toehnē. Tongosē njamak didjedingē anē ngoekoelin loembang beloelangē linggahnē, dalemnē sewetarǎ adepǎ agoeng.

Busan panjamakanē, babakan tenggoeli, stjang, sogă tekēn anē lēn-lēnan, anē dadi anggon njamak beloelang. babak-babakanē ento intoek dekdekang pesan, lantas djemoeh, nganti melah toehnē. Pengawitē njamak kēnē: Babak-babakanē anē soebǎ dekdek toer toeh, ento sahsahang meloe didasar djedingē, tebelnē peinganan apipis koening, laoet pedjang beloelangē anē soebǎ toeh, basangnē liatang toeoen; beloelangē ento tepoeng tengoelinē anē betēnan Sebilang ngedjang beloelang abidang, badoeoernē bebehin basan penjamakan, kanti bek djedingē misi beloelang. Anē paling bedoeoeră basannē lioenang pesan. Soeoed kēto. toemoeli isinin jēh nganti mērēs, lantas tekapin. Jan soebǎ limang dinǎ mekelonnē, marǎ badingang mekedjang tongosnē, beloelangē anē paling betēnă, apang dadi sebarengan pragat baan njamak. Sebilang njiloerang (madingang) tongos, boein pedjangin basă, tingkahē medjangin patoeh boekă doegasē njoemoenin njamak.

Boein pitung dinannē pedas beloelangē ento subă melah sesamakannē. Soebǎ kēto lantas djemoeh kanti toeh. Beloelang sesamakanē ento disoebannē toeh petjok; apang dadi [ 36 ]

38


asat toer aloes, patoet toktokin, bédéng-bedéng apangă padă aloesné toer tebelné masih padă. Jan soeba asat, aloes toer padă tebelné, lantas adep sig toekang sepatoené, toekang la- pak, toekang ngaé perabot keréta tekén toekangé lén-lénan ané ngaé barang-barang adji beloelang. Beloelang sesamakané enlo anggonă sepatoe, dedoepelak, tjenelă, lapak, kekapa, talin koendali, saoeng pedang moeah saoeng tioek, perabot keréta moeah dokar, saboek, koelit hoekoe tekén ana lén-lénan,

Dedagangan beloelang sampine tekén bheloelang keboné ento soroh dedagangan gedé.

Di-Boeléléng, Badoeng tekén di-Karangasem ada soedagar, ané masih mededagangan beloelang sampi. Di-Soerabaja toko Plesserton, di-Semarang toko Tasseripin ento soedagar beloe- lang. Dipenegarané ané lén lénan lioe soedagar-soedagaré ane padă mededagangan beloelang sampi moeah kebo. Njéndja meboedi dadi toekang samak wiadin toekang-toekang barang ané melakar ban beloelang, patoet meladjah maloe tekén toekang-toekangé ento. Toekang Sepatoe tekén toekang keke- poehé moeah toekang lapaké and soebă doeeg, pegaénné melah- melah toer kereng. Sepatoené apasang ané melah adji nem ringgit kanti adji koetoes ringgit. Lapaké ane oeli tanah Inggeris ané melah, abesik sewetara adji nem dasă ringgit. Anaké Djawa tondén bisă noelad lapak pegae Inggerise; nanging jan soeba njak toer njak toer santep meladjahin, sinah enggal bisă. Anaké Bali sing pesan adă njak meladjahin ngaé kekapă moeah lapak. Entok erananné itjang mepengidihan tekén tjerik-tjeriké, mangdénne terik-tjeriké pada anteng meladjahin seloeiring gaé, and bisă nekaang sekajă dadi anggon peboektian.

25. OENDAGI.

Ketjerité doek Idă Sangiang Berahma kalih Ida Sangiang Wisnoe ngadakang menoesă, kéhnjané tetigé: kedi, djaloe, moeah wadon, samian tan petjédă, rinentjană déning Sangiang.